We gaan niet over geld, maar over impact
En zo spitste het seminar zich vooral toe op blockchain, die volgens velen de werkelijke gamechanger kan worden in tegenstelling tot de belangrijkste cryptocurrency van dit moment: de bitcoin zelf. Op de vraag van Blankesteijn of deze digitale munt een belangrijke rol gaat spelen, antwoordde Rutgers: ‘Een wallet installeren op de site en dan de donatieknop van euro veranderen in bitcoin is geen probleem, maar wie hebben die bitcoins? Niet mijn traditionele draagvlak. Het gaat hier over hele andere doelgroepen: om die te kunnen bereiken hebben wij hele andere vormen van marketing nodig. Toepassingen van blockchain vind ik daarom veel interessanter voor ons draagvlak en het bereiken van onze missie. Dus investeer ik daar veel liever in, dan in nieuwe marketingtechnieken. Vooral omdat ik vind dat wij ultimo niet over geld gaan, maar over impact.’
Begin gewoon met experimenteren
Maar hoe kom je er nou achter of en welke toepassingen van blockchain voor jouw organisatie relevant zijn? Panellid
Roy Cremers, directeur van het grootste crowdfundingplatform voor cultuur voordekunst: ‘Blockchain zou het voor gevers-investeerders een stuk inzichtelijker kunnen maken. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat deze vraag nog niet uit mijn achterban komt en ik in een kleine organisatie worstel met investerings- en implementatieekosten.’
Bart Romijn herkende dit probleem, maar had ook een helder advies: ‘Begin gewoon met experimenteren, maar dat hoef je niet in je eentje te doen. Sluit je aan bij bestaande initiatieven en probeer van elkaar te leren.’
Michael Rutgers viel hem hierin bij: ‘Blockchain is uitstek een samen-ding. Ik vermoed dat wij over vier jaar zullen zeggen: waar deden we in 2018 eigenlijk zo moeilijk over? Je hoeft echt niet een technische pionier te zijn. Natuurlijk zal dit onderwerp niet door iedereen in je organisatie omarmd worden. Dat zijn de ‘ja-maar-mensen’, mobiliseer die paar ‘ja-en-mensen’ en laat ze in een innovatie-hub lekker experimenteren. Begin vervolgens met het laaghangend fruit, zoals het terugdringen van administratieve handelingen door allerlei mensen die nu handmatig vinkjes zetten.’
Romijn: ‘Ook wij vinden niet het wiel opnieuw uit. We kijken naar oplossingen binnen bestaande kennisgroepen. Je hoeft echt niet alles in huis te doen. Zoek slimme allianties, ook om de kosten laag te houden.’ Die handschoen van samenwerking werd al direct opgepakt door enkele deelnemers die opriepen tot aansluiting bij reeds lopende initiatieven, zoals de werkgroep Blockchain van de
Impact Challenge.
Loslaten van de monetaire waardebepaling
Net als Rutgers waarschuwde Romijn nadrukkelijk voor een te technocratische aanpak: ‘Het gaat om de toepassingen. Blockchain is een middel. Overigens geen middel dat impact meet.’ Die laatste opmerking was een reactie op de bijdrage van
Tycho Onnasch. Deze 22-jarige (!) mede-oprichter van
Deedmob*, een nieuw online platform voor vrijwilligers, voorvoelde in zijn introductie wel een ‘generatie-dingetje’ en karakteriseerde niet zonder humor blockchain als ‘de combinatie van alles wat je niet weet van computers en geld.’
Hij demonstreerde in zijn korte presentatie hoe moeilijk het is om ‘los te denken’ van de huidige paradigma’s die worden bepaald door trusted third party’s en monetaire waarde. De verwarring was bijna voelbaar in de zaal toen Onnasch vertelde over de pogingen van Deedmob om door middel van blockchain de maatschappelijke waarde van vrijwilligerswerk op een andere manier tot uitdrukking te brengen dan de gebruikelijke monetaire. Het misverstand ontstond door het begrip ‘impact coin’ en ‘impact meten’ dat Deedmob gebruikt in de ontwikkelingsfase. Het toekennen van impactcoins aan bepaald type vrijwilligerswerk of vrijwilligerscompetenties kan suggereren dat het aantal coins iets zegt over de daadwerkelijke impact zelf. Dat is echter niet het geval, zoals Romijn terecht vaststelde. Het is - althans in dit stadium - niet meer dan een uitdrukking van ‘validators’ binnen de blockchain. De hoeveelheid toegekende impact coins is derhalve geen inwisselbare monetaire waarde, maar nieuwe, gedistribueerde waardetoekenning voor maatschappelijke impact. De blockchain reguleert dus in feite waar de meeste maatschappelijke waarde valt.
Datamanagement is de sleutel
Bij de terugkoppeling van de tien lunchtafels, waar de deelnemers zich opvallend fanatiek en geanimeerd bogen over een aantal stellingen en vragen, werd duidelijk dat een separate 'Bitcoin & Blockchain Officer' binnen maatschappelijke organisaties niet zo voor de hand ligt. Bijna iedereen was het erover eens dat blockchain meer een onderdeel zou moeten zijn van een Innovatie- of Data-portefeuille: 'datamanagement is de sleutel'.
Voor de meeste deelnemers was de bijeenkomst een eerste of vervolgstap in een verkenning van een geheel nieuw terrein en het begin van inzicht in de potentieel disruptieve aspecten van blockchain voor de huidige wijze waarop maatschappelijke organisaties georganiseerd zijn, hun draagvlak verwerven en hun doelstellingen proberen te bereiken. Het is een cliché om te stellen dat dit slechts het begin is van een innovatiegolf. Maar clichés zijn vaak wel waar.
►
Wilt u een snelle en begrijpelijke introductie op ‘Bitcoin & Blockchain’? Ga dan naar onze shop voor het gelijknamige boek van technologie-journalist Herbert Blankesteijn: klik hier.
►Meer informatie over Deedmob: klik hier
*Lees binnenkort op deze website het uitgebreide interview dat ik had met mede-oprichter Boudewijn Wijnands van Deedmob
nl
deelnemers – is er ook nog geen duidelijke hiërarchie. In het land van bitcoin & blockchain is Eenoog nu nog nadrukkelijk koning. Uit de levendigheid van de discussies werd echter duidelijk dat er een enorme honger is naar kennis van ’blockchain’: de administratie van alle bitcointransacties ooit. Of om het preciezer te formuleren: naar de toepassingen van blockchain voor maatschappelijke organisaties. Daarvan kwam tijdens het seminar een aantal voorbeelden langs, maar evident is ook dat bijna niemand de volle omvang van zowel de kansen als bedreigingen van blockchain goed kan inschatten. Daarover zei Michael Rutgers, directeur van Longfonds en een van de pioniers op het onderwerp, tijdens de paneldiscussie: ‘We lijken het belang van blockchain op de korte termijn te overschatten, maar op de lange termijn juist te onderschatten.’
Op die vraag had Michael Rutgers een helder antwoord: ‘Als je niet oplet kun je inderdaad ‘geüberd’ worden. Iedereen staart zich blind op de techniek van blockchain, maar deze ontwikkeling voert alle organisaties juist terug naar hun wezensvraag: wat is onze maatschappelijke impact? Het doel van een goed doel is niet fondsenwerven, maar iets voor elkaar krijgen. Organisaties van de toekomst zullen meer door community’s gedragen worden en meer open source worden als ze maatschappelijk relevant willen blijven.’
bijvoorbeeld ook eigendomsbewijzen en identiteitsbewijzen van mensen worden vastgelegd. Zo’n blockchain-fingerprint is uiterst efficiënt voor mensen die in natuurrampen zo ongeveer alles zijn verloren: zonder identiteit kunnen ze immers geen kant meer op. Ook gaf Romijn een voorbeeld van blockchain om de gehele voedselketen te documenteren, waardoor behalve de veiligheid ook inzichtelijk wordt waarom een kokosnoot in de keten van tien cent uiteindelijk voor tien euro in een Nederlandse winkel ligt.