Zembla: reacties uit de sector

AMSTELVEEN (14 juni) - De persaandacht voor de dubieuze goede doelbeleggingen was deze week enorm. Hoe heeft het allemaal kunnen gebeuren? Hebben de fondsen geen beleggingstatuut afgesproken met hun vermogensbeheerders? En welke acties gaan zij ondernemen om beleggingsrisico's in de toekomst af te dekken? FM vroeg het aan KWF Kankerbestrijding, KNRM, Oxfam Novib en het Prins Bernhard Cultuurfonds.  

Jan Willem Pieterson, financieel directeur Prins Bernhard Cultuurfonds:

FM: Wie is/zijn de vermogensbeheerder(s) van het Prins Bernhard Cultuurfonds en werken jullie met een beleggingsstatuut?

Pieterson: "Als hoofdbeheerder werken wij samen met ABN AMRO. We hebben wij een prima beleggingsstatuut waarin wij zaken als investeren in wapenindustrie, kinderarbeid en milieu hebben afgedicht. Het probleem zat voor ons in een specifiek Fonds op Naam, waarvan het vermogensbeheer bij een andere partij is ondergebracht en waarop ook geen beleggingsstatuut van toepassing is."

FM: Dat is dan een zwakke schakel. Zijn er nog meer?

Pieterson: "Er zijn legaten waarin beleggingen vastliggen. Iemand die dat tien jaar geleden zo heeft geregeld, daar kunnen wij nu niets meer aan veranderen."

FM: Behalve dan het acceptatiebeleid van dit soort legaten, maar ook van Fondsen op Naam herijken en modelleren naar jullie eigen beleggingsstatuut?

Pieterson: "Precies. Dat beleid gaan we de komende weken weer opnieuw kritisch tegen het licht houden."

FM: Is er met vermogensbeheerder ABN Amro een beleggingsstatuut overeengekomen?

Papma: "Nee, een beleggingsstatuut hebben we niet omdat wij niet beleggen.. We hebben een gewone lopende rekening bij ABN Amro. Daarnaast zetten we soms voor wat langere tijd geld weg in deposito's. Wij wisten niet dat met dat geld belegd werd op manieren die niet in overeenstemming zijn met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daar zijn we achter gekomen toen we onlangs de banden van vier grote Nederlandse banken met de wapenindustrie onderzochten."

FM: De term beleggingsstatuut mag dan misschien niet op zijn plaats zijn, er hadden wel afspraken kunnen worden gemaakt over de manier waarop ABN Amro de gelden uit de deposito's ging beleggen. Komen die afspraken er alsnog?

Papma: "We gaan binnenkort sowieso met ABN Amro rond de tafel zitten. Dan leggen we opnieuw het dringend verzoek neer dat de bank haar macht aanwendt om de betreffende klanten - wapenproducenten - te laten afzien van de productie van clustermunitie en de uitvoer naar landen met een wapenembargo in overeenstemming met het eigen beleid van de bank.. Vooralsnog hebben we niet besloten op te stappen bij de ABN AMRO. Mochten we toch overstappen naar een andere bankier omdat ABN AMRO geen concrete toezeggingen doet, dan ligt het zeker in de bedoeling om met de nieuwe vermogensbeheerder duidelijke afspraken te maken over hoe zij depositogelden beleggen."

FM: In een uitgelekte interne notitie waarin het communicatiebeleid rond deze kwestie wordt besproken, staat dat alleen bij grote donateursdruk van bank zal worden gewisseld. Dat klinkt als bij voorkeur doorgaan op de oude voet.

Papma: "De relatie met ABN Amro zullen we niet lichtvaardig opzeggen want wij willen dat én de banken én de wapenindustrie veranderen en willen onze invloed aanwenden. Overigens zijn wij ook veroordeeld tot één van de grote Nederlandse banken. Als internationaal opererende hulp- en ontwikkelingsorganisatie hebben we een internationale bank met een wijdvertakt netwerk nodig. Anders krijgen we het geld niet op de plaats van bestemming, en zijn de kinderen in Afrika letterlijk het kind van de rekening. Banken als ASN en Triodos kunnen niet de zekerheid en het netwerk van ABN Amro bieden. Het opzeggen van de relatie houden we echter als mogelijkheid nadrukkelijk open."

Ruud Kamphuis, hoofd Cluster Bedrijfsvoering KWF Kankerbestrijding:

FM: Een persbericht dat opent met "KWF belegt in tabaksindustrie" is geen fijne binnenkomer. Veel reacties uit de achterban gehad?

Kamphuis: "Er zijn zeker vragen gekomen, al is geen sprake van een stormvloed aan reacties. Het trieste hierbij is dat het Zembla-programma was opgezet en ook hoofdzakelijk draaide om het beleggingsbeleid van de banken. Nu lijkt de discussie vooral over de goede doelen te gaan. Maar laat ik echter duidelijk stellen dat wij het niet goed hebben gedaan en dat we de schuld dus niet bij anderen leggen."

FM: Hoe beleggen jullie en hoe heeft dit kunnen gebeuren?

Kamphuis: "Wij zien beleggen als een bijproduct. Beleggen heeft voor ons een korte horizon en we proberen op safe te spelen omdat het gaat om geefgeld van de mensen. Het beleggen hebben we niet uitbesteed aan een bank; we doen het zelf, vooral ook omdat we zo'n voorzichtige koers varen. Een beleggingscommissie met klinkende namen komt een paar keer per jaar bij elkaar om over het beleid te praten en adviseert het bestuur. We werken niet met een specifiek ‘beleggingsstatuut', maar wel met duidelijke beleidsuitgangspunten. Ik zou dus niet zeggen dat we de expertise niet in huis hebben, maar wel is weer duidelijk geworden dat het beleid van de beleggingsfondsen zelf niet transparant genoeg is. Het is evident dat wij nooit de intentie hebben gehad om te investeren in de tabaksindustrie."

FM: Jullie gaan je intern beraden?

Kamphuis: "Op korte termijn gaan wij natuurlijk direct alle mogelijke banden - hoe indirect en dun ook - met de tabaksindustrie doorknippen. Wij moeten daar natuurlijk niet in zitten. Voor geen promille. Daar mag geen enkel misverstand over bestaan. Daarna zullen we ons intern opnieuw beraden over verdere stappen. Mogelijk kunnen we dat samen doen met de VFI, die voor advies over het beleggingsbeleid een speciale commissie in het leven heeft geroepen.

FM: Speelt het probleem breder?

Kamphuis: "Wij zijn een van de vier goede doelen die in Zembla op de voorgrond kwamen, maar ik denk dat dit probleem branchebreed speelt en dus ook opnieuw aandacht verdient. Op dit moment kunnen we alleen maar naar ons zelf kijken en zorgen dat de zaken weer op orde komen. "

Cees Brinkman, woordvoerder van de Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij (KNRM)

FM: Heeft uw organisatie een beleggingsstatuut afgesproken?

Brinkman: "We hebben een beleggingstatuut, dat we ook hebben opgenomen in ons jaarverslag. Daarin staan de risico's beschreven en is opgenomen dat maatschappelijk verantwoord wordt belegd volgens de maatstaven van de vermogensbeheerder. Tja, of het beleggingsstatuut is overtreden of dat er sprake van is dat de formulering teveel ruimte biedt voor controversiële beleggingen? Dat is voor tweeërlei uitleg vatbaar. Sommige door Zembla als controversieel bestemde bedrijven produceren bijvoorbeeld ook voor de KNRM nuttige apparatuur op het gebied van opsporingen van drenkelingen."

FM: Gaat u naar aanleiding van de Zembla-uitzending actie ondernemen?

Brinkman: "Naar aanleiding van de eerdere commotie rond de beleggingsportefeuilles van de pensioenfondsen hebben wij overigens onze beleggingen al gescand. De in onze ogen controversiële zaken hebben we er toen uitgehaald. We hebben gezegd: die willen we er niet in. Naar nu blijkt is de formulering van ons beleggingstatuut toch niet helder genoeg. Het ligt dan in de rede om het statuut aan te passen. Sowieso is het beleggingstatuut regelmatig onderwerp van gesprek tijdens evaluaties met onze vermogensbeheerders."