Komende september verschijnt bij Walburg Pers de uitgave IMPACT - een bundeling van interviews met filantropie influentials - van DDB Expert Rense Bos. Hierbij vast een voorproefje: het interview dat Rense Bos hield met serieondernemer en investeerder Janneke Niessen.
'WEES DE INVESTEERDER DIE JE JEZELF GUNT'
Janneke Niessen investeert met partners binnen CapitalT in technologiebedrijven. Ze heeft een passie voor diversiteit. Een pleitbezorgster om meer te investeren in diverse teams, jonge vrouwen te inspireren voor technologie en vrouwelijke rolmodellen zichtbaard(er) te maken. Daarnaast is Janneke bestuurder en toezichthouder bij o.a. Codam, FutureNL, Innovation Quarter en ICT Group. Ze is uitgeroepen tot meest innovatieve leider door EY en als een van de 10 meest prominente angel-investeerders. In 2019 won ze de Harper’s Bazaar Women of the Year Business Award.
Wat drijft je om te investeren in de technologiesector?
Een aantal redenen. Ik ben zelf de afgelopen twintig jaar ondernemer geweest in de technologiesector. Vanuit dat perspectief heb ik bepaalde ervaring opgedaan en vind ik het ook leuk om anderen te helpen iets minder fouten te maken. Ik vind het leuk om met ondernemers te werken en ik weet hoe belangrijk die eerste cheque is. Dat iemand in je plannen en in jou gelooft en daar ook geld in wil stoppen.
Die eerste fase van een bedrijf vind ik zelf het allermooiste. Dat je eigenlijk nog niks hebt en een heel team moet gaan bouwen, iets in de markt moet gaan zetten. Daar krijg ik heel veel energie van. Daarnaast ben ik al lang bezig om meer diversiteit binnen de technologiesector te realiseren. Daarvoor heb ik een non-profit opgezet om vrouwelijke rolmodellen in technologie meer zichtbaar te maken. Ik heb daarvoor onder andere een boek uitgegeven voor meisjes (10-14 om ze anders naar technologie te laten kijken. Al jong denken meisjes vaak dat technologie saai en moeilijk is en dat ze het niet kunnen. Maar als je vraagt of ze bij Snapchat of Instagram willen werken dan zeggen ze meteen ja. Het beeld wat ze hebben van technologie klopt niet. Ik vind het erg zonde als mensen al jong deuren sluiten die ze helemaal niet dicht willen doen. De manier waarop de voorlichting gaat en de perceptie die mensen hebben, dat klopt gewoon niet. Daar is nog heel veel te winnen.
Ik geloof echt dat we die diversiteit aan ondernemers nodig hebben om de diversiteit aan problemen in de wereld op te lossen.
Ik heb ook een programma om dat boek weg te geven aan veel jonge vrouwen over de hele wereld die geen boeken kunnen betalen. Ik geloof namelijk dat ondernemers vaak een bedrijf beginnen vanuit een probleem waar ze zelf tegenaan lopen. Simpel gezegd: als je een rijke witte man bent uit Silicon Valley en je vindt dat je taxi te laat komt, dan bedenk je Uber. Maar als je je hele leven geen schoon drinkwater hebt, dan ga je een heel ander plan bedenken, een heel ander bedrijf starten. Ik geloof echt dat we die diversiteit aan ondernemers nodig hebben om de diversiteit aan problemen in de wereld op te lossen.
Als je het hebt over diversiteit, dan is dat op het gebied van ondernemerschap heel beperkt in de technologiesector. Durf-investeerders spelen daar een grote rol in. Zeven van de tien meest waardevolle bedrijven in de wereld op dit moment zijn ooit gestart met geld van durf-investeerders. Dus die bepalen hoe onze toekomst eruitziet, welke bedrijven kunnen groeien en welke niet. Die investeerders zijn over het algemeen: man en wit. Mensen zijn van zichzelf bevooroordeeld, dat is heel menselijk. Je investeert in wat je kent en herkent. Dus ongeveer tussen de 2% en 3% van het investeringsgeld gaat naar vrouwen, iets meer procenten gaan naar gemengde teams. Mensen met een andere culturele of etnische achtergrond krijgen afgerond 0%. Je ziet dat in de investeringswereld netwerken, stereotypen en vooroordelen een hele grote rol spelen. Want op het moment dat een investeringsteam divers is zie je ook dat hun investeringen veel diverser zijn. Naar mijn idee ligt de sleutel voor het krijgen van een meer divers ecosysteem dus voor een groot deel bij die investeerders. Dat is belangrijk, want in technologie wordt veel waarde gecreëerd, veel geld verdiend en dat wordt eigenlijk rondgepompt in een heel klein cirkeltje mensen. Wanneer je investeert in meer diverse founders, dan zie je dat zij ook diverser personeel aannemen en dat die bedrijven diverser zijn. Ook als zij succesvol zijn, blijven ze investeren in hun eigen netwerk en community.
Nieuwe fondsen met andere typen investeerders gaan de grootste verandering teweegbrengen.
Daarnaast heb je een meer divers ecosysteem nodig om te zorgen dat producten en diensten inclusiever zijn. Het gebrek aan diversiteit in technologie heeft echt consequenties voor hoe inclusief de producten en diensten zijn. Heel veel dingen hebben met elkaar te maken. Ik geloof dat aan de investeringskant een belangrijke sleutel ligt om dat te veranderen. Door de structuur van investeringsfondsen duurt verandering bij bestaande investeerders lang. Omdat je daar partnerships hebt van meestal vijf tot tien jaar. Nieuwe fondsen met andere typen investeerders gaan de grootste verandering teweegbrengen. Het is niet makkelijk om een fonds te starten. Je moet eigenlijk al geld hebben, want je bent twee jaar bezig met geld ophalen en al die tijd heb je geen inkomen. Dat is voor de meeste mensen al niet weggelegd. Bovendien moet je maar mensen met geld in je netwerk hebben zitten. Ook dat is voor de meesten niet weggelegd. Het is heel moeilijk om dat te doorbreken. Als je het hebt over filantropie dan zie ik dat veel family offices een investeringstak én een filantropie tak hebben. Terwijl als ze zouden investeren in wat je noemt ‘emerging managers’, echt andere type fondsen-starters, dan maak je eigenlijk echt impact want je draagt bij aan een verandering van het ecosysteem en je verdient er ook nog geld mee.
Diversiteit raakt je, het houd je dagelijks bezig. Waar komt dat vandaan?
Dat zit in mij. Ik kan niet goed tegen onrecht. Ik heb altijd de neiging om op te komen voor anderen. Dit heeft zoveel impact in tech, op zoveel mensen en levens. De toeslagenaffaire laat bijvoorbeeld zien dat er levens kapot kunnen gaan als je een algoritme hebt waar op vertrouwd wordt en mensen niet meer weten waarom het algoritme bepaalde dingen doet.
Als je op wereldschaal kijkt, kom ik uit een heel bevoorrecht gezin. Ik ben in Nederland geboren en ik heb ouders gehad die me altijd stimuleerden om alles eruit te halen. Maar ik kom niet uit een rijke familie. Ik zie nu eigenlijk pas hoeveel voordeel je hebt van het hebben van een netwerk vanaf het begin. Ik vind mezelf bevoorrecht, maar zelfs ik heb voor heel veel dingen hard moeten knokken. Ik vind niet dat mensen zich schuldig hoeven voelen over de plek waar ze zitten, daar ben je gewoon geboren, maar je hebt vervolgens wel de keuze wat je daarmee doet. Gebruik je die plek om anderen dezelfde kansen te geven óf om die verder af te schermen. Ik vind dat je dat eerste moet doen.
Hoe omschrijf jij jezelf als investeerder?
Wij proberen echt op één lijn te zitten met de founders. Ik ben zelf ook een founder geweest. Wij proberen heel erg die investeerder te zijn die ik zelf had willen hebben. Wij geloven dat als je dezelfde belangen hebt als die founder, dat je uiteindelijk met zijn allen het meest succesvol wordt. Niet iedereen heeft die aanpak, want als je heel erg op de financiële kant zit met het beschermen van risico’s dan creëer je situaties waarin je een ander belang hebt dan de ondernemer. Ik geloof uiteindelijk dat een ondernemer intrinsiek enorm gemotiveerd is om iets succesvol te maken.
Je weet ook dat veel bedrijven falen, dat hoort erbij. Maar ik wil niet de benadering die wij hebben laten leiden door het feit dat we misschien een keer investeren in iemand die niet die beste intentie heeft. Dat is echt de kleine de minderheid. Wij willen investeren in bedrijven die een echt probleem oplossen. Wij willen zelf heel enthousiast worden van wat een bedrijf doet.
En naast de rol van investeerder, heb je ook nog andere rollen, bijvoorbeeld hoe je kinderen en kleinkinderen je zien. Hoe zie jij jezelf als een goede voorouder?
Ik denk dat dat echt niets met geld te maken heeft. Als ik kijk naar mijn eigen kinderen denk ik dat ik de beste ouder ben door ze vooral te leren hun eigen pad te kiezen. Ik denk dat veel geld erven voor kinderen niet per se goed is. En dat ze het verste komen door te leren om alles uit het leven te halen wat erin zit. Door ze een veilige thuishaven te geven, goed onderwijs, dat ze wat van de wereld zien en meemaken. Ik denk dat dat allemaal honderd keer belangrijker is om een gelukkig kind te hebben dan geld.
Wat betekent impact voor jou?
Ik zie dat als een resultaat van de dingen die wij doen en niet als doel. Helaas wordt impact investeren vaak nog steeds gezien als investeren met minder financieel rendement. Onze focus is echt financieel rendement. Ik geloof ook dat de grootste impact gemaakt kan worden door bedrijven die een echt probleem oplossen én commercieel zijn. Dan kun je het beste groeien. Ik denk dat in de toekomst impact, of dat nou neutraal is of positief, het nieuwe normaal is. Dat je niet meer aan kan komen met een bedrijf dat een negatieve impact heeft op de wereld. Mensen willen daar niet meer werken, niet meer in investeren. We zijn daar nog niet, maar ik denk wel dat we daar naartoe gaan.
Als je naar je eigen investeringen kijkt, is dat allemaal in impact geïnvesteerd of ook nog een deel niet?
Met het fonds kijken we naar bedrijven die een echt probleem oplossen met AI in digital health, education, climate tech, future of work en the new social. Dat zijn allemaal al categorieën waarmee je bepaalde positieve impact maakt.
Is het daarmee ook een bewuste keuze geweest om het geen impact fund te maken?
Ja. Omdat je dan heel veel mensen afschrikt en impact moeilijk is. Wat is het dan eigenlijk? Wij zijn een heel commercieel fonds, maar wij kiezen wel in welk type bedrijf wij investeren waardoor je ook impact maakt.
Met finance first trek je ook een ander type investeerder aan?
Ja, want veel investeerders zijn gericht op financiële returns, en dat moet ook. Ik geloof echt dat die twee dingen samengaan. Dat je geen genoegen neemt met lagere opbrengsten, omdat je positieve impact in de wereld realiseert.
Wat zou jij adviseren aan iemand die financieel vermogend is, of is geworden, om nu met dat vermogen te gaan doen?
Mijn belangrijkste advies is om eerst even niks te doen en de tijd te nemen om na te denken wat je wilt. Ik denk dat het voor iedereen anders is. Zeker als je niet gewend bent om veel geld te hebben. Achteraf had ik denk ik meer informatie ingewonnen bij mensen over hoe ik bepaalde dingen zou doen.
Wat is hierin de rol van banken of vermogensbeheerders?
Dat is volgens mij de volgende stap. Ik denk dat het heel goed is om voor jezelf te bepalen wat je wilt. Daarna ga je praten met banken en vermogensbeheerders. Dan ga je kiezen met wie je wilt samenwerken.
Wat zijn de belangrijkste lessen uit jouw traject die je kan meegeven?
Ik heb best wel veel angel-investeringen gedaan. Daar ben ik meer spontaan mee begonnen en ik denk dat ik mezelf achteraf wat striktere richtlijnen zou hebben opgelegd. Zo van: ‘‘dit wel dit niet, zoveel per bedrijf’’.
Je zei in het FD dat je het fijn vindt om wat terug te doen voor het ecosysteem waarin jij leeft, omdat het je ook veel heeft gegeven. Wat zou jij nog graag willen bereiken in dat ecosysteem?
Ik heel graag met ons fonds laten zien, als we straks de resultaten hebben, dat we iedereen ‘outperformen’ door onze benadering. Door de team focus die we hebben. Wij investeren in hele goede teams en vaak is het resultaat daarvan dat die divers zijn op allerlei assen. Dat is mijn eerste belangrijke doel.
En ik zou heel graag willen, dat hoef ik niet eens zelf te doen, dat er een overkoepelend fonds komt voor diverse emerging managers. Dat family office allemaal een bepaald bedrag bij elkaar leggen om écht te gaan investeren in die vernieuwende emerging managers en zo een grote bijdrage te leveren aan het veranderen van het ecosysteem. Dat zou echt zo’n enorm verschil maken.
Kun je nog wat meer vertellen over die emerging managers? Hoe je dat voor je ziet?
Wij zijn bijvoorbeeld ook emerging managers, want wij managen voor het eerst een fonds. Wij hebben een andere achtergrond dan veel andere fondsmanagers. Waar het om gaat is dat mensen die een fonds starten vaak al bij een fonds of bij zakenbank gezeten hebben. De achtergronden van mensen die een fonds starten zijn vaak hetzelfde.
Ik denk echt dat we de sector kunnen veranderen als meer mensen de kans krijgen om zo’n fonds te starten. Je hebt natuurlijk wel allemaal kwalificaties waar je aan moet voldoen. Maar een mooi uitgangspunt is om meer mensen met een andere achtergrond een kans te geven, mensen met een andere etniciteit te ondersteunen die een fonds starten, meer vrouwen die een fonds starten, dat je daar de diversiteit in bevordert.
Van individuen en fondsen staat er wereldwijd honderden miljoenen op bankrekeningen. Meest gangbare is om te investeren en rendement te gebruiken om impact te maken. Wat zijn mogelijkheden om dit geld meer te mobiliseren?
Investeren gaat over risico nemen. In een vc fonds investeren heeft een hoog risico. Investeren, naar mijn idee, moet je doen met geld dat je kunt missen. Dus dan zijn die honderden miljoenen al wel een stuk minder. Ik denk wel dat het goed is voor mensen om zich erin te verdiepen, maar als het niet bij je past moet je het zeker niet doen. En op de beurs blijft je geld veel meer liquide. In fondsen zit het veel langer vast. Dat wil ook niet iedereen. Je kunt er wel mooie rendementen mee maken dus mocht je dat risico willen lopen en impact willen maken dan zijn er echt hele mooie fondsen om in te stappen.
Rense Bos is expert op het gebied van social impact. De laatste 15 jaar heeft hij als sociaal ondernemer, investeerder en vrijwilliger de wereld van impact maken doorleeft. Samen met individuen, families en bedrijven simplificeert hij impact. Meer informatie: klik hier.
Bekijk Rense LinkedIn-profiel: klik hier.
nl
