'Validatiestelsel voor dummies'

In het afgelopen jaar heeft Filanthropium Journaal met regelmaat bericht over het nieuwe 'Validatiestelsel Filantropie'. Achter dit containerbegrip gaat echter zoveel schuil, dat alleen ingewijden nog lijken te begrijpen waar het precies over gaat. De redactie vindt het daarom tijd om een paar hoofdzaken op een rijtje te zetten, zodat meer bestuurders in de sector het nieuws over de voortgang van dit stelsel kunnen duiden. Vooral omdat de spannendste adviezen – zoals die van de Commissie De Jong - hierover binnenkort bekend zullen worden.

 Waaruit bestaat het ‘Validatiestelsel’?
‘Validatiestelsel’ is een containerbegrip dat staat voor drie onderdelen van verantwoording en toezicht in de filantropie waarover sector en overheid afspraken gaan maken:

1. één gedragscode


2. één keurmerkstelsel


3. één centraal informatiepunt



 
4.  

Waarom één validatiestelsel?
In 2011 hebben de Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF) en de rijksoverheid het convenant ‘Ruimte voor geven’ ondertekend. Hierin is onder andere overeengekomen dat in 2013 een validatiestelsel moet worden vormgegeven voor filantropische instellingen in Nederland. Het doel van het nieuwe validatiestelsel is het verbeteren van de transparantie van de sector en de kwaliteit van het toezicht.

Wie zijn bij de vorming van het validatiestelsel betrokken?
De sector wordt gerepresenteerd door de SBF. Hierin zijn 3 'bloedgroepen' vertegenwoordigd: VFI & IF (fondswervende organisaties), FIN (fondsgevende organisaties) en CIO (kerken). Vanuit de overheid zijn twee kernministeries met diverse ambtenaren/beleidsmakers betrokken: ministerie van Veiligheid & Justitie (staatssecretaris Fred Teeven) en ministerie van Financien (staatssecretaris Frans Weekers). Vanuit de SBF zijn twee projectmanagers betrokken bij verschillende projectgroepen die voor- of deeladviezen moeten uitbrengen: Suzanne Kooij en Boris Franssen.

Wat is de status van de drie hoofddelen van het validatiestelsel?
Eén gedragscode en één keurmerkstelsel: De SBF-projectleiders hebben na consultatie van allerlei belanghebbenden een advies geformuleerd dat nu bij de koepels van de SBF ligt. In de komende maanden worden de adviezen in de achterbannen van VFI, IF, FIN en CIO besproken.
Eén centraal informatiepunt: De overheid heeft SBF subisidie gegeven om zoveel mogelijk ANBI’s via internet voor het gevende publiek te ontsluiten; SBF heeft de subsidie met deze opdracht doorgezet aan de Kennisbank Filantropie.

Wat is en doet de Commissie De Jong?
De Commissie De Jong is een door staatssecretaris Teeven ingestelde onafhankelijke commissie die tot doel heeft om een advies uit te brengen over de belangrijke vragen wie het nieuwe validatiestelsel gaat beheren en controleren. Teeven heeft de commissie gevraagd antwoorden op twee hoofdvragen te geven:

1. Op welke wijze moet het validatiestelsel filantropie verplicht worden gemaakt voor alle charitatieve ANBI’s?
2. Hoe liggen de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden met betrekking tot het beheer van het validatiestelsel?

Status: De Commissie heeft haar advies aan de staatssecretaris gestuurd. De bevindingen zouden eerst intern gedeeld worden, maar de contouren van het advies lekten voortijdig uit, o.a. via dagblad De Telegraaf. Het wachten is nu op de volledige tekst van het rapport.

Wie zitten in Commissie de Jong?
De Commissie wordt voorgezeten door drs. G. de Jong, oud-lid van de Algemene Rekenkamer; Prof. dr. S.E. Zijlstra, hoogleraar staats- en bestuursrecht bij de VU; prof. dr. mr. M. Pheijffer RA, hoogleraar accountancy en forensische accountancy bij de Universiteit Leiden en NijenRode; mr. M.L.A. van Rij, senior partner EY en prof. dr. ing. F.J.H. Mertens, hoogleraar toezicht bij de Technische Universiteit te Delft.