Het Oekraïne-referendum. De Brexit. De zege van Trump. Kamerleden die en masse voor zichzelf beginnen. Populisme. Zwarte Piet. Fake-nieuws. Veel gedoe en gepraat over ‘de elite’ en ‘het volk’ – die elkaar niet meer (zouden) begrijpen. Halfzachte introspectie van media en bestuurders, die als gevolg daarvan in allerlei krampen schieten. Deze veenbrandjes van onbegrip en onzekerheid beginnen het zelfbewustzijn van organisaties aardig aan te tasten, óók in het maatschappelijk middenveld.
Het optreden van éminence grise Jan Terlouw in DWDD over het gebrek aan vertrouwen, dat veel van de huidige problemen veroorzaakt, kon echter op veel bijval rekenen (en ja, ook op een hoop gezeur achteraf). Terlouw combineerde in zijn optreden bij Van Nieuwkerk een nostalgisch gevoel (‘het touwtje uit de brievenbus’), met een oproep tot vertrouwen, samenwerking en daadkracht.
Waarom raakte Terlouw daarmee een gevoelige snaar? Gertjan van Schoonhoven schreef het in Elsevier goed op: ‘Uit de bijval die Terlouw krijgt, zou je de conclusie kunnen trekken dat er tegenover de luidruchtige minderheid van klagers, zeurders, schelders, somberaars en complotdenkers een zwijgende meerderheid staat die zijn pleidooi voor wat meer vertrouwen, hoop en positief denken van harte onderschrijft. Er is vast van alles te verbeteren aan Nederland – maar laten we niet overdrijven. Misschien moet die zwijgende meerderheid zijn zwijgen eens wat vaker doorbreken.’
Waarvan akte. Maar constateren is niet genoeg. We moeten wat doen. Wat doen om uit de huidige lethargie en het negativisme te komen. Volgens mij zijn drie zaken wat dat betreft van belang.
Allereerst is het van belang dat organisaties als de onze weer een perspectief weten te schetsen. Waar wil je met je goede doel naar toe? Dat verbindt. Wellicht zouden we dat zelfs als sector moeten willen. Onze benchmark in deze zou het pamflet ‘NL Next Level’ van VNO-NCW kunnen zijn. ‘Een punt op de horizon’ (vergeef me dit jeukjargon) voor een welvarend, duurzaam Nederland met kansen voor iedereen. Zou het niet fijn zijn als goede doelen dat met elkaar kunnen opschrijven? En daar mensen voor weten te mobiliseren?
Het tweede issue is nieuw leiderschap. Leiders die in gesprek gaan, luisteren, maar ook durven op te staan. Hans Anker, pollster & strategist, zei er dit over in de jaarlijkse Kees Lunshof lezing in Nieuwspoort: ‘Deze tijd vraagt om nieuw leiderschap. Waarin politici, maar ook bedrijven, omroepen en andere organisaties oprecht nieuwsgierig zijn naar het wel en wee van kiezers, klanten en kijkers. Zij zullen daartoe continu in open gesprek moeten zijn met hun achterban. Niet om hen naar de mond te praten, maar ook en vooral om tegenspraak bieden. Zo kunnen zij uitgroeien tot de gewenste gids die de samenleving bijstaat bij het vinden van het pad naar een aantrekkelijke toekomst.’ Prachtige woorden, maar welke goede doelenbaas weet momenteel een krachtig geluid te combineren met écht luisteren? Een wereld te winnen dus.
Het derde punt is het terugveroveren van communicatiekracht. Laten we eerlijk zijn: kranten stellen niet zoveel meer voor. Men pakt een issue op (of maakt dat), zet twee tegenovergestelde meningen tegen over elkaar. Er komen nog wat (veelal, vaste) brievenschrijvers overheen. Bestuurlijke peers hebben het er met elkaar over en de rest van de wereld is met andere dingen bezig. Om mensen te bereiken en te beroeren hebben organisaties als deze onze eigen communicatiekanalen nodig en/of eigen communicatiekracht. En daar moet je snel mee beginnen (of gaan versnellen): het wordt steeds lastiger om andere doelgroepen (en opvattingen) te bereiken. Onder andere de Trump-campagne heeft laten zien dat je eigen kanalen nodig hebt: online algoritmes zorgen ervoor dat mensen alleen nog nieuws zien (gaan zien) waar men het mee eens is. En dat is lastig voor organisaties die change willen.
Werk aan de winkel dus. Ik wens u een optimistisch en daadkrachtig 2016 toe! ►Wilt u voortaan elke donderdagochtend het laatste nieuws, opinies en achtergronden over de wereld van doneren & sociaal investeren? Voor een geheel kosteloos abonnement op DDB Journaal: klik hier.
nl
