Van Gendt: 'Tijd voor afgewezen aanvragers rendeert!'

Voorlichting over waarvoor je níet op aarde bent, heeft ook impact en rendeert voor alle betrokkenen: die wijsheid gaf Rien van Gendt zijn gehoor mee op vrijdag 15 april in het Haagse Danstheater. Hij deed dat tijdens zijn inleiding op een presentatie en (zaal)debat ter gelegenheid van zijn eigen afscheid als bestuurder in de sector. Van Gendt ziet de relatie tussen fondsen en (afgewezen) begunstigden als 'sleutel tot effectieve filantropie'.
 
'Waarom hebt u juist dit onderwerp voor uw afscheidsspeech gekozen?', wilde moderator Sarina Vitta van Van Gendt weten na zijn inleiding. 'Omdat het me min of meer werd opgedragen…', antwoordde Van Gendt prompt. En met deze transparantie in optima forma oogstte Van Gendt direct een open doekje in de volle zaal. Veel relaties, vrienden en collega-bestuurders waren namelijk aanwezig bij het speciale programma dat vermogenskoepel FIN had georganiseerd voor de 'grand old man' van de Nederlandse filantropie. In dat programma werd Van Gendt door diverse sprekers veel lof toegezwaaid, iets waar de ook al internationaal rijk gelauwerde wel aan gewend is geraakt.
 
Geanimeerd debat
In een compact betoog onder de titel 'Relatie Fondsen-Begunstigden: sleutel tot effectieve filantropie' hamerde Van Gendt er stevig in dat ook in het afwijzen van aanvragen tijd en oprechte aandacht moet worden geschonken. 'Voorlichting over waarvoor je níet op aarde bent heeft ook impact. Met het beruchte eenregelige berichtje doe je aanvragers echt tekort en mis je een kans om van de mensen achter de aanvraag een ambassadeur van je fonds te maken', aldus Van Gendt. In het geanimeerde debat daarna bleek daar nog wel wat op af te dingen. Henk van Stokkom, fondsbestuurder en adviseur van vermogensfondsen: 'Wij informeren inderdaad nogal kort en zakelijk, maar bieden altijd aan telefonisch toelichting te geven. Hoe vaak denken jullie dat daar dan gebruik van wordt gemaakt? Nauwelijks, dus.'
 
Onderzoek onder aanvragers
Van Gendts inleiding (download hieronder een samenvatting van zijn punten) was de opmaat voor een presentatie van een doorlopend klanttevredenheidsonderzoek dat VSBfonds elk kwartaal laat verrichten door onderzoeksbureau GfK. Op de vraag 'Wie doet wel eens onderzoek onder aanvragers?', stak slechts één iemand een beschroomde hand op. Tekenend, vond dagvoorzitter Sarina Vitta. Maar daarna bleken toch wel wat meer fondsgevende instellingen aan onderzoek te doen. Wel incidenteel en niet, zoals VSBfonds, op regelmatige basis. Een kleinere major donorinstelling verzuchtte: 'Wij kunnen ons de tijd nauwelijks permitteren en ik heb heel vaak het gevoel dat de aanvragers ook alleen maar zijn geïnteresseerd in ons geld, nauwelijks in wat we nastreven, dus waarom zouden wij dan die moeite nemen?'
 
FIN-ledenlijst als schietschijf
Feit is dat veel vermogensfondsen en major donors worden bestormd door professionele fondsenwervers en amateuristische goudzoekers onder het motto 'Niet geschoten is altijd mis' of 'Nee heb je, ja kun je krijgen'. De FIN-ledenlijst gebruikt als schietschijf op een goede doelenkermis... bukken dus!
'En toch moet je dat niet doen', aldus Robert Broekman van GfK en Petra van Aken namens VSBfonds. Hun kwartaalbarometer levert zeer waardevolle input voor bestuursbesluiten. Daarbij: anoniem professioneel onderzoek objectiveert, want 'de dag dat je filantroop wordt, is de laatste dag dat je de waarheid hoort', volgens een adrem citerende Van Gendt.
 
Tien keer een dubbeltje in plaats van vier keer een kwartje
Boudewijn de Blij van Fonds 1818 onderstreepte dit door met een kwinkslag zijn ervaring met een eigen enquête te delen: 'Ook van de mensen die je afwijst, krijg je een positief oordeel en dat is zo gek niet, anders liggen ze er een volgende keer uit, is de redenering.' De zaal leek wel te voelen voor de redenering dat wat minder incidentele projectfinanciering met kind-waterhoofd-rapportages plaats moet maken voor hetzij een grondige, professionele relatie voor de lange termijn, hetzij simpele, kleinere donaties. Tien keer een dubbeltje in plaats van vier keer een kwartje heeft als neveneffect dat je veel meer mensen blij maakt, aldus ook dat je veel meer mensen mobiliseert bij het bereiken van je statutaire doelen.
 
‘Spanning is mooi’
Geld beheren is makkelijk, geld weggeven valt nog niet mee: het zou de ondertitel van FIN kunnen zijn, de koepel die Van Gendt vele jaren als voorzitter leidde. De scheidend wijsgeer voor vermogenden met een maatschappelijk hart waarschuwde bij al die betrokkenheidgevoelens niet te ver door te slaan: 'In de schildering van Michelangelo in de Sixtijnse Kapel raken de vingers elkaar net niet aan. Ze reiken wel naar elkaar en die spanning is heel mooi, moet je ook zo houden in de relatie donor-begunstigde.'