Duizenden deelnemers aan World Cleanup Day in Nederland hebben samen meer dan 35.000 stuks zwerfvuil opgeruimd en vastgelegd. Ze hebben tijdens het opruimen alles wat ze aan afval tegenkwamen – elk afzonderlijk flesje, blikje, sigarettenpakje of tasje – met behulp van een app op hun telefoon vastgelegd. Vermoedelijk is er nog veel meer schoongemaakt, omdat niet iedereen (continu) de app heeft gebruikt.
Iets meer dan 60 procent van alle geregistreerde afval is van plastic, boven papier en metaal (inclusief aluminium). De sigarettenpeuk is koploper in de top vijf van items – sigarettenfilters zijn gemaakt van plastic – vóór nummer twee het blikje, op de voet gevolgd door nummer drie verpakkingen. Op de vierde plaats staan flesjes en (plastic) bekers op vijf.
World Cleanup Day was niet zomaar een opruimactie. Deelnemers hebben met de Litterati-app vastgelegd wat ze in hun eigen straat, in hun wijk, een nabijgelegen park of langs rivieren aan zwerfafval aantroffen. De verzamelde gegevens moeten helpen bij het begrijpen van het zwerfafvalprobleem en het vinden van structurele oplossingen.
“Het is geweldig om te zien dat zoveel mensen hebben meegedaan aan World Cleanup Day, samen maken we het verschil”, zei Jeroen Dagevos, hoofd programma’s van de Plastic Soup Foundation. “Door massaal data te verzamelen over waar en welk afval wordt aangetroffen, kunnen we serieus aan de slag met het stoppen van de plasticsoep. Het is goed om te merken dat ook intern bij fabrikanten de discussie over de oorzaken van zwerfafval loskomt. Men ziet tijdens een dag als World Cleanup Day letterlijk dat ze onderdeel van het probleem zijn. En dat steekt natuurlijk.”
De Litterati-app op de mobiele telefoon koppelt automatisch een locatie aan elke gemaakte foto van een afvalitem. Kant-en-klare trefwoorden helpen om het item snel te ‘taggen’. Zo kun je niet alleen zien welk soort item veelvuldig wordt gevonden, maar ook van welk materiaal ze zijn gemaakt en van welke merken of welke winkelketens. Zo verschijnt het probleem van zwerfvuil letterlijk op de landkaart. Tot op straatniveau wordt precies zichtbaar waar zwerfvuil vaak wordt aangetroffen. Zo kan de omgeving van bijvoorbeeld scholen, stations, parkeerplaatsen, sportverenigingen, supermarkten, fastfoodrestaurants, parken of toeristische hotspots structureel worden verbeterd.
Voor reinigingsdiensten van gemeenten is het nu veelal dweilen met de kraan open. Zwerfvuil dat niet of niet tijdig wordt opgeruimd, maakt grote kans te belanden in sloten, grachten of rivieren en te eindigen in zee. Uit onderzoek blijkt dat 80 procent van de plasticsoep in zee van land afkomstig is. De app is al een jaar in de lucht, met bijna 2 miljoen afvalitems die inmiddels wereldwijd zijn vastgelegd. Nederland is na de Verenigde Staten het land waar de app het meest wordt gebruikt. Op World Cleanup Day kwamen er vele tienduizenden rode stippen op de kaart van Nederland bij.
In Nederland hebben groepen, bedrijven en organisaties ruim 300 opruimacties verspreid door het land uitgevoerd. Duizenden mensen kwamen op de been. De coördinatie van de World Cleanup Day in Nederland was in handen van de Plastic Soup Foundation en Nudge. De wereldwijde opruimactie liep zaterdag van Nieuw-Zeeland tot in Hawaii. Naar schatting enkele miljoenen vrijwilligers hebben in meer dan 160 landen tegelijk deelgenomen. Daarmee is het de grootste opruimactie ooit geworden.
De dag in Nederland ging officieel van start toen Merijn Tinga, alias de Plastic Soup Surfer, zaterdagochtend de jachthaven van Scheveningen binnen surfte op het eerste 3D geprinte draagvleugel-windsurfboard ter wereld, dat van 5.000 gerecyclede PET-flessen is gemaakt. Op dit surfboard reisde hij afgelopen week acht dagen lang over zee van de monding van de Seine bij Le Havre naar Scheveningen, om op die manier aandacht te vragen voor World Cleanup Day en het probleem van plastic vervuiling.
Berend Potjer, lid van de Provinciale Staten in Zuid-Holland voor GroenLinks, verwelkomde de Plastic Soup Surfer op het strand in Scheveningen. Samen raapten ze een aangespoeld of achtergelaten plastic flesje op en legden het vast met behulp van de app. Op een groot scherm kon via de website van Litterati het item enkele minuten later al tevoorschijn worden getoverd. Het zwerfvuil was informatie geworden.
In het perscentrum van World Cleanup Day NL in Roompot Vakantiepark Kijkduin vond een paneldiscussie over zwerfvuil, oplossingen en maatregelen plaats tussen Suzanne Kröger (Tweede Kamerlid GroenLinks), Rob Buurman (algemeen directeur Recycling Netwerk Benelux), Jaap Dinkelman (beleidsmedewerker Schone Stad Gemeente Den Haag) en Jeroen Dagevos (Plastic Soup Foundation). Kröger en Buurman vonden dat de resultaten van de dag het belang van de invoering van statiegeld onderstreepten.
“Het is een hardnekkig probleem, statiegeld is een hele nuttige en noodzakelijke eerste stap om te zetten’ zei het Tweede Kamerlid van GroenLinks. “Dan kunnen we doorpakken op allerlei andere verpakkingen, snoep- en snackverpakkingen en ander zwerfafval. Het is een irritant en onnodig probleem. Laten we het dan ook oplossen”, aldus Kröger.
nl
