Recentelijk mocht ik aanschuiven in een discussiemiddag over de voorgenomen wijzigingen van de richtlijn voor de jaarrekening van specifiek de fondsenwervende instellingen. Wij – twee horen immers meer dan één – schoven vanuit ons kantoor daar namens een klant aan om mee te discussiëren. De middag maakte mij duidelijk hoezeer goede doelen zichzelf verloren zijn in de alles ontstijgende marketinginspanningen om donateurs te paaien en hoezeer zij zichzelf daarmee in de spreekwoordelijke hoek van de kamer geverfd hebben.
Het Nederlandse volk, al kan ik mij voorstellen dat dezelfde problematiek in andere landen ook zal spelen, wordt verteld dat elke euro, die men op almaar handigere manieren kan doneren aan steeds meer goede doelen, volledig terecht komt/besteed kan worden, aan de specifieke persoon, het dier, de school, waterput of noem maar op, uit de advertentie die deze donateur aanzette tot het overmaken van de euro. Strijkstokvrij… alles voor het goede doel, niets blijft er achter, geen graaiers, niemand die aan het doel probeert te verdienen.
Dat die perceptie is gaan leven, is krankzinnig en volledig op eigen conto van de goede doelen te schrijven. Arbitraire percentages, fondsenwerfkosten, programmakosten, overhead is de afgelopen jaren op allerlei handige manieren in de jaarverslagen terechtgekomen in welke rubricering dan ook, behalve als kosten..
Het heeft in die jaren geleid tot bijzonder droevige vertrekredenen van bevlogen aanjagers van fantastisch succesvolle initiatieven (Alpe d’HuZes, want die was strijkstokvrij) omdat communicatie over het onttrekken van een reëel salaris om de 60-urige werkweek behapbaar te houden, onmogelijk was geworden. Er wordt géén één euro besteed aan organiseren… hoe ongeloofwaardig is dat eigenlijk niet!?
In mijn stellige overtuiging dat verzakelijking van het goede doel een enorme kans biedt, is dit een aandachtsgebied dat snel moet worden aangepakt. Als we nu eens van het kapitalistische standpunt uitgaan van winstmaximalisatie, alleen het begrip winst vervangen door budget?
Dan ontstaat er onmiddellijk een soort van aandelenbeurs, maar dan goede doelenbeurs. Stay with me here, ik realiseer me dat het enigszins abstract wordt: er zijn op de beurs diverse typen bedrijven genoteerd, elk met een andere ‘sectorale’ achtergrond (levensmiddelen, supermarkten, financiële diensten, energie etc.). Elk van deze bedrijven heeft aandeelhouders, die de nettowinst, de brutowinst en het kapitaalbeslag van de onderneming in kwestie, beoordelen ten opzichte van hun sectorgenoten. Immers, een supermarkt is niet te vergelijken met een bank toch?
Als goede doelen nu eens hun budget probeerden te maximeren zoals bedrijven dat doen met winst. Dan zou iedereen z’n kostenstructuur kunnen uitleggen, want die zou vergeleken kunnen worden met sectorgenoten… waterputtengravers met waterputtengravers, kerkenrestaurateurs met kerkenrestaurateurs, kinderboerderijenbouwers met kinderboerderijenbouwers enzovoorts.
Het gevolg: niemand zou meer bij de controller te rade gaan om een creatieve slinger aan de cijfers te geven, opdat deze een zo rooskleurig mogelijk beeld geven van de feitelijke stand van zaken binnen de organisatie – donateurs zouden een helder, vergelijkbaar beeld van diverse typen goede doelen organisaties krijgen waarin elk type organisatie duidelijk maakt welke onvermijdelijke, betaalde, inspanningen gemaakt moeten worden om een zo groot mogelijk deel van de opgehaalde gelden (de winst, het netto budget) terecht te laten komen bij de doelen.
Organisaties die veel mensen inzetten, zouden dan een heel andere bestedingspercentage laten zien dan organisaties die slechts gelden inzetten, maar ze zouden onderling tenminste niet langer zich hoeven te meten aan één uniforme strijkstokstandaard.
En om de parallel met de beurs in stand te houden: meer donateurs het volgende jaar voor die organisatie die in enig goede doelendomein* het beste omgaat met de beschikbare middelen, goede doelen kunnen communiceren welke inspanningen en investeringen zij overwegen om in de toekomst nog meer nettowinst (budget dus!) te halen.
Accountants hoeven geen ok meer te geven op programmakosten die eigenlijk overhead zijn, voorlichting hoeft niet meer als doelstelling opgenomen te worden om marketingkosten te verschmerzen.
En het publiek – net als op de beurs - zou het zich kunnen laten informeren door mensen die de jaarrekeningen beoordelen en waardeoordelen toekennen aan de prestaties van enige organisatie actief in Afrika, op cultureel vlak, op gezondheidsthema’s etc. En niet langer zou slechts de overhead een leidraad vormen voor hoe goed enige organisatie het bedoelt. Appels met appels.
Doe je het slecht, dan merk je dat onmiddellijk in de terugval van gedoneerde gelden het jaar daarop. Je aandelenkoers daalt als het ware… maar alleen nog afgezet tegen je directe concurrenten. Want mensen die cultuur omarmen, doen dat niet omdat cultuur efficiënter werkt dan het bestrijden van hongersnood. Ze doneren echter wél het liefst aan die organisaties, die cultuur het meest effectief omarmen.
Verzakelijking is een kans, voor niet alleen de doelen, maar ook voor de donateurs én de mensen die het dag in, dag uit überhaupt mogelijk maken dat geld vanuit de portemonnee van de donateur, zo goed mogelijk terecht komt bij de doelen waar zij zich met hart en ziel voor inzetten.
ps: kijk voor een voorbeeld van nadere sub-categorisering van goede doelen, als ware het sectoren waarin je kunt beleggen, op https://anbi.nl/
want vergelijken tussen gelijkgestemden is veel relevanter dan samen kosten verstoppen om onder de schamele 25% beginselen uit te komen..►Meer columns en bijdragen lezen van DDB-Expert 'Governance & Finance' Toderik Bolle? Klik hier
nl
