Sterkte en zwakte

De filantropiesector ontleent haar kracht aan heterogeniteit, maar dit is ook haar achilleshiel. Dat bleek wel uit de op papier veelbelovende discussie over het particuliere initiatief tijdens de presentatie van "Geven in Nederland 2011" afgelopen dinsdag. Een panel van deskundigen onder leiding van journaliste en presentatrice Mieke van der Weij probeerde de rol van een actieve civil society tegen het decor van de draconische overheidsbezuinigingen te vangen. Dat leverde veel observaties, maar weinig hout snijdende conclusies op. Een probleem is namelijk dat bijna iedereen fanatiek zijn eigen ding doet en een helicopterview ontbreekt. Ambtenaar Benjamin Jansen, die niet begreep wat er zo grappig was aan zijn uitleg waarom filantropie onder het ministerie van Justitie valt, bekende eerlijk weinig of niets te weten van onze sector. Jonne Boesjes, hoofd communicatie & fondsenwerving van het Oranjefonds, durfde - geheel terecht vind ik - nog een stap verder te gaan: we kennen elkaar binnen de sector al nauwelijks. Boesjes: "We hebben geen gemeenschappelijke identiteit". Dat laatste lijkt inherent aan een zo versplinterde sector, maar het laat wel de vraag hoe dan toch samen te werken met de overheid. Ernst Veen - de grote man achter Nieuwe Kerk en Hermitage - betoogde dat de kern van publiek-private samenwerking ligt in complementariteit, niet in subsitutie. Veen: "Je moet elkaar versterken en elkaar aanvullen." Een uitspraak die door Boesjes werd onderschreven. Haar Oranjefonds krijgt veel meer aanvragen voor projecten die voorheen door de overheid werden gesubsidieerd. Boesjes: "Ons hart bloedt als we zien dat er een bibliotheek wordt gesloten, maar wij kunnen en willen geen stenen of boekjes financieren. Dat is niet onze rol." En zo is het maar net. Civil Society-organisaties hebben een geheel eigen complementaire rol te vervullen. Zolang burgers in Nederland het publieke domein financieren via het blauwe belastingformulier, hebben zij hierin geen structurele financieringstaak zoals de overheid. In ieder geval niet zonder een politieke en maatschappelijke aardverschuiving en de teraardebestelling van onze gehele welvaartsstaat. Tot die tijd mag de overheid de gedachte dat haar burgers zomaar even "bijpassen" op haar Haagse buik schrijven.