nlWat zo mooi en idealistisch begon, dreigt nu in ontluistering te eindigen. Sinds het bestuur van de Donateursvereniging in oktober aankondigde eind 2006 de vereniging te willen ontbinden, is het niet meer rustig geweest onder het bestuur en bij een aantal betrokken leden.
Dat riep allerlei vragen op, allereerst al op de ledenvergadering van 9 oktober (waar slechts 4 leden waren) en daarna op een extra ledenvergadering op 2 november (waar ongeveer 25 leden waren). Daar meldden een viertal leden zich aan voor een commissie van wijzen, die nogmaals een eventuele doorstart van de Donateursvereniging zou gaan onderzoeken. Het was kort dag, want op 1 december moest het advies van de commissie al binnen zijn.
Op 7 december zou er, op nóg een extra ledenvergadering, over de bevindingen van de commissie door de leden worden gesproken en gestemd.
Zover is het niet gekomen: de commissie gaf half november haar opdracht terug.
Waarom gaf onderzoekscommissie opdracht terug?
Het besluit van de commissie bevatte ook vier afzonderlijke motivaties van de vier commissieleden. Irene Mol, lid van de commissie: "We waren liever met één gezamenlijke motivatie gekomen, maar dat lukte niet. Daarom hebben we het maar zo gedaan."
Wie de vier motivaties leest, kan zich niet aan de indruk onttrekken, dat de neuzen van de commissieleden niet altijd dezelfde kant op stonden. Mol: "Dat klopt, maar we zijn het er wel over eens dat we te weinig medewerking van het bestuur hebben gekregen." Enkele commissieleden vinden bovendien dat hun opdracht onduidelijk was en de onderzoeksperiode te kort.
Esther Jacobs, initiatiefnemer, bestuursvoorzitter, woordvoerder en dagelijks leider van de DV vindt het verwijt van te weinig medewerking onterecht: "Wij hebben steeds snel alle gevraagde info gegeven. Bovendien hebben we de hele mailwisseling met de commissie op onze website gezet. Dan kan iedereen zelf oordelen."
Mol: "Dat is beslist niet waar, dat is schijntransparantie. Er is flink geschrapt en geredigeerd, eerst al in notulen van de ledenvergadering van 2 november en daarna ook in de mailwisseling. Wat op de site staat is niet compleet." Dat kan ook niet, volgens Jacobs, omdat persoonlijke gegevens over bijvoorbeeld medewerkers van de DV nu eenmaal niet publiek gemaakt mogen worden.
Een ándere reden?
Volgens Jacobs is er een heel andere aanleiding voor het teruggeven van de onderzoeksopdracht: "Ik ben gebeld door een van de commissieleden en die gaf een andere reden. Een van de commissieleden is de partner van een van de initiatiefnemers van Eurocollecte. Deze persoon is jaren geleden door mijn speurwerk, als initiatiefnemer van Coins for Care, waar Eurocollecte mee samenwerkte, veroordeeld wegens fraude en mismanagement. Een van de commissieleden was daar kennelijk achter gekomen en dreigde ermee naar de pers te stappen over deze belangenverstrengeling. Toen viel de commissie uit elkaar."
Mol bestrijdt dit krachtig. "Zo is het absoluut niet gegaan. De persoonlijke achtergrond van commissieleden is onbelangrijk. Wij hadden vertrouwen in elkaars integriteit. Bovendien is de commissie niet uit elkaar gevallen, wij hebben unaniem besloten om onze taak terug te geven aan de leden."
Kritiek
Het verwijt dat de DV niet transparant is, is niet van vandaag of gisteren. Kritische leden, zoals Monique van 't Hek en Irene Mol maakten al eerder bezwaar, ondermeer tegen de digitale ledenvergaderingen en de onmogelijkheid van leden van de vereniging om met elkaar te communiceren. Ook de vele dubbele petten van voorzitter Esther Jacobs hebben al vaak kritiek opgeroepen, evenals de omstreden gift van Coins for Care aan de DV.
Mol: "We zijn een vereniging. Dat betekent dat je je leden een platform of forum moet bieden om met elkaar te overleggen. Maar ondanks herhaald aandringen hebben wij nooit de ledenlijst gekregen. Dat is toch heel gebruikelijk, een deel van de website waar je met een password in kunt en waar je alle namen en email-adressen van je medeleden vindt."
Jacobs: "Als je je aanmeldde als lid op onze site, werd duidelijk vermeld dat de DV je gegevens nooit aan derden zou doorgeven. Dat hadden onze leden dus kunnen weten."
Op de site wordt onder Privacy Verklaring vermeld dat gegevens van bezoekers nooit naar derden zullen gaan. De vraag is natuurlijk of dat ook nodig is voor leden (dus niet alle bezoekers) van een vereniging onderling, die nu eenmaal af en toe contact met elkaar moeten kunnen opnemen. Van 't Hek: "Dat is de essentie van een vereniging."
Mol: "De leden zijn behandeld als een soort publiek voor het bestuur in plaats van als een gemeenschap die met elkaar wil overleggen."
Beheersen en controleren
Wie zich verdiept in notulen, persberichten en verklaringen kan zich moeilijk aan de indruk onttrekken dat het bestuur van de DV de neiging heeft de communicatie met haar leden te willen beheersen en controleren en niet erg open staat voor onderling overleg. Wat ook opvalt is de soms vage toelichting op brandende kwesties, zowel op de site als in vergaderingen.
Van 't Hek in haar boze brief aan de DV van 10 oktober: "Als lid van de DV voel ik mij totaal respectloos behandeld, gepasseerd en (in de afgelopen jaren) gebruikt."
Jacobs: "Wij zijn juist steeds heel transparant geweest en je kunt werkelijk alles op onze site vinden. Als mensen meer info willen, dan zetten we dat er op. Behalve dingen die er juridisch (Wet op Bescherming Persoonsgegevens) gewoon niet op mogen staan. Leden kunnen ook nog teksten aanleveren voor de nieuwsbrief of de website."
Vragen die blijven opduiken
Mol: "Nog steeds is niet duidelijk hoe de overdracht van de belangrijkste projecten van de DV aan bepaalde zakelijke partners is verlopen. En wat de financiële consequenties zijn.
Ook de snelheid waarmee de opheffing erdoorheen moet worden gejaagd, is nooit goed toegelicht."
Jacobs: "Over de overdracht van onze 4 belangrijkste projecten (TransparantPrijs, ReclameCodeCommissie, Geefwijzer en een infosysteem voor de branche) zijn we zeer open. Dat is allemaal op persberichten op onze site te lezen en straks in jaarverslag 2006"
Jacobs bestrijdt ook dat de vereniging hals over kop ontbonden wordt. "Wij hebben al een jaar geleden aangegeven dat het lastig was om nieuwe bestuursleden te vinden en dat we, zelfs met de toegezegde steun van ondermeer Ton aan de Stegge, niet al onze projecten op een goede manier konden voortzetten. Aspirant-bestuursleden hadden soms niet eens tijd voor een oriënterend gesprek! Laat staan dat ze dan als meewerkend bestuurslid in een kleine, ambitieuze organisatie zouden moeten meedraaien."
Volgens Jacobs is het grootste probleem iemand te vinden die haar taken zou kunnen overnemen. "Er was veel kritiek op dat de DV zo aan mijn persoon verbonden was. Maar een professionele directeur is duur. Met ons budget moeten we kiezen tussen een goede backoffice of een betaalde directeur zonder ondersteuning."
En nu?
Jacobs is stellig: "De DV wordt per 1-1-2007 ontbonden. Dat is erg jammer, maar omdat we belangrijke projecten goed kunnen overdragen, is het ook geen ramp. Ik heb jaren lang met veel enthousiasme en inzet aan het roer gestaan, maar blijkbaar kunnen we als ik vertrek, geen continuïteit waarborgen. Maar ik juich het toe als er een nieuw, vergelijkbaar initiatief zou ontstaan."
Mol en Van 't Hek en andere bezorgde leden vragen zich af of opheffing van de vereniging wel legaal is. Mol: "De leden hebben op 2 november besloten dat er een doorstartonderzoek moet komen dat de levensvatbaarheid onderzoekt. Wij zijn daarvoor door de leden aangewezen. Maar wij hebben onze opdracht teruggegeven, dus er heeft geen onderzoek plaatsgevonden. Daarom kun je niet zomaar doen alsof de leden al hebben ingestemd met opheffing."
Volgens Jacobs zijn de notulen van de vergadering van 2-11 hier duidelijk over. En daar vinden we: "Een commissie onderzoekt of het levensvatbaar en effectief is om door te gaan. Is er financiering, menskracht en draagvlak voor? Zo niet: dan moet het voornemen van het huidige bestuur worden uitgevoerd en de DV per 1-1-2007 worden opgeheven." En: "Als het advies van de commissie er niet is of niet wordt goedgekeurd, dan wordt de DV per 1-1-2007 opgeheven. Wie is het met dit voorstel eens? Een grote meerderheid is voor."
Volgens Jacobs is er ook geen enkele reden meer om de ledenvergadering van 7 december te laten doorgaan. "Er kan nu nergens over gestemd worden. Maar we hebben er wel begrip voor dat leden behoefte hebben om met elkaar door te praten. We zullen daar een mogelijkheid voor scheppen, hopelijk nog in december. Maar op dit moment is onze prioriteit: het helpen van onze medewerkers te bij het vinden van een nieuwe baan en het overdragen van onze projecten."
Te grote verwachtingen
Irene Mol, ex-lid van de ex-onderzoekscommissie: "Ik denk erover om juridisch advies in te winnen, want veel zaken lijken mij op z'n zachtst gezegd twijfelachtig."
Juridische expertise lijkt inderdaad zinvol. Hopelijk komen er de komende tijd duidelijke antwoorden op allerlei nog steeds niet helemaal beantwoorde vragen.
Aan Jacobs ten slotte de vraag of het bestuur misschien bepaalde dingen anders had moeten doen? "Bij nader inzien natuurlijk wel. We hadden veel duidelijker moeten maken dat we al lang bezig waren met het zoeken naar opvolgers en continuïteit. We hebben onze leden niet willen belasten met organisatorische kwesties en misschien teveel achter de schermen gewerkt." Ook de grote ambities van de DV zijn misschien niet slim geweest. Jacobs: "We wilden belangenbehartigers, bemiddelaars, wegwijzers en ombudsman zijn. Dat is gewoon teveel, de mensen hadden daardoor kennelijk te hoge verwachtingen. Ik denk dat er vooral een taak is als ombudsman."
De grote verwachtingen van het publiek komen natuurlijk niet uit de lucht vallen. Was het wel verstandig dat Jacobs in allerlei media profileerde als goede-doelen-expert? En dat ook blijft doen? "Ik heb nooit gezegd dat ik genoeg had van de goede doelen wereld. Dat is verkeerd geciteerd. Ik heb er toch ook in de afgelopen zeven jaar veel kennis over opgebouwd, en daar kunnen anderen misschien hun voordeel mee doen."
Wordt vervolgd. Alwéér.
