nl
Aanleiding voor deze column vormt het webinar dat ik vorige week modereerde over onderzoek naar de impact van Covid-19 op de integratie van statushouders door de Rijksuniversiteit Groningen (zie ook deze video: klik hier.)
Niet alleen de hoofdconclusie van het onderzoek is van belang: het aantal contacten tussen statushouders en Nederlanders is met 50% gedaald tijdens de eerste lockdown en er is een aantal duidelijke oorzaken waar interventies op ontwikkeld kunnen worden. Ook van de manier waarop het onderzoek is verricht kunnen we veel leren over samenwerken. Daar wil ik het in deze column over hebben.
Samen definiëren van impact
Wat ik regelmatig tegenkom zijn goedbedoelende Nederlanders met een mooi initiatief waarvan blijkt dat het probleem dat zij willen oplossen eigenlijk geen probleem is of dat hun oplossing kant noch wal raakt. In dit soort gevallen zijn de mensen met het probleem – de doelgroep – meestal niet (op tijd) betrokken bij het formuleren van het doel van een initiatief of het ontwerp van de oplossing.
Het onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen is een mooi voorbeeld van hoe het wel moet. Niet alleen is het onderzoek een antwoord op een vraag uit de praktijk van een maatschappelijk initiatief; namelijk van Groningen Verwelkomt (o.a. ondersteunt door Oranjefonds en Kansfonds) en Heel Groningen helpt. Bij de opzet en de uitvoering van het onderzoek hebben drie Syrische onderzoekers een belangrijke rol gespeeld.
Vertrouwen is essentieel
De rol van de Syrische onderzoekers in het onderzoek is essentieel. Zij zijn veel beter dan Nederlandse onderzoekers in staat om met hun landgenoten de diepte in te gaan en goed inzicht te krijgen van de impact van Covid-19 op het leven van statushouders en hun integratie in de Nederlandse samenleving.
Bij de totstandkoming en de uitvoering van het onderzoek is vertrouwen essentieel. De wetenschappers van de RUG hebben veel tijd gestopt in het opbouwen van de relatie met maatschappelijke organisaties zoals Groningen Verwelkomt en Heel Groningen helpt. Deze organisaties hebben op hun beurt een sterke band opgebouwd met (Syrische) statushouders. Tot slot zijn alleen de Syrische onderzoekers in staat om het vertrouwen te winnen van hun landgenoten om zo een unieke insiders-blik te kunnen werpen op ‘het probleem’ en onderzoek uit te voeren naar wat voor oplossingen een bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van de integratie tijdens Covid-19. Het is alleen langs deze lijnen van vertrouwen dat een dergelijk onderzoek tot stand kon komen.
Samen meer impact
Uit het webinar blijkt dat er belangrijke inhoudelijke argumenten zijn om samen met je doelgroep en je partners op onderzoek uit te gaan. Je doelgroep weet beter dan jij wat het probleem is – dat ervaren zij elke dag – en vaak kunnen zij zelf ook een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen of oplossen van het probleem. Voor je partners en jouw organisatie is het vaak een kunst om goed af te stemmen wie wat doet, wanneer en hoe je jullie activiteiten uitvoeren. Een gezamenlijk beeld van de mensen die het maatschappelijke probleem ervaren – waar zij tegenaan lopen en welke kansen zij zien – is dan essentieel.
In deze casus zijn relevante partners de gemeente Groningen en maatschappelijke partners die in aanvulling op Groningen Verwelkomt ook een bijdrage leveren aan de integratie van statushouders. Uit het onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat gebrek aan ICT en/of technische vaardigheden ook een belangrijke barrière is voor het hebben van (digitaal) contact sinds de eerste lockdown. Groningen Verwelkomt en soortgelijke organisaties hadden voor de Covid-19 uitbraak geen aanbod voor statushouders die moeite hebben met het gebruik van technologie. Dit is ook niet de kracht van dit soort organisaties. De Covid-19 crisis heeft er voor gezorgd dat er vanuit de Syrische gemeenschap zelf ondersteuning is gekomen voor mede-statushouders die moeite hebben met digitaal contact (Zoom, Teams, Google Hangout, Skype). Voor Groningen Verwelkomt is het zaak om goed samen te werken met deze en andere nieuwe initiatieven.
Trots op eigen bijdrage
Tijdens het webinar bleek dat alle betrokkenen in het onderzoek trots zijn op de rol die zij hebben gespeeld bij het totstandkoming van de nieuwe inzichten. Een van de drie Syrische onderzoekers Majd verwoordde het zo: “het was niet altijd even makkelijk om het onderzoek uit te voeren maar ik ben heel trots dat mijn naam op de voorkant staat van het onderzoeksrapport van de Rijksuniversiteit Groningen”. Ook de verantwoordelijke onderzoeker van de RUG Nina Hansen is trots dat het gelukt is om met alle partijen tot een onderzoek te komen waarbij statushouders zelf een rol hebben gespeeld en dat relevant is voor de praktijk van Groningen Verwelkomt.
Het is niet alleen inhoudelijk waardevol om samen op onderzoek uit te gaan, ook het proces van het samen onderzoeken leidt tot een verdere toename van onderling vertrouwen en versterkt het gevoel bij alle partijen dat je unieke toegevoegde waarde kunt creëren bij het oplossen van een urgent maatschappelijk probleem.
Lessen voor Nederland Alliantieland
Het is geen toeval dat deze case zich afspeelt op het niveau van de stad Groningen. Lokaal weten partijen elkaar vaak goed te vinden. Helemaal in tijden van Covid-19. Tegelijkertijd zou het fantastisch zijn als er in andere steden soortgelijke initiatieven ontstaan waarbij statushouders, universiteiten en burgerinitiatieven elkaar weten te vinden. Ook is het samen op onderzoek uitgaan niet alleen waardevol voor het vraagstuk van de inburgering.
Ook in andere sectoren en bij landelijke opererende en samenwerkende organisaties kunnen de inzichten uit Groningen worden toegepast. Leonard Geluk, directeur VNG, stelt in een recent weekoverzicht dat de meest kwetsbare mensen het slechts door de overheid worden geholpen. De specifieke situatie van kwetsbare mensen en gezinnen moet leidend zijn, niet de afzonderlijke regels en systemen van betrokken organisaties en instanties. Daarvoor is wel nodig dat deze partijen hun eigen regels overstijgen en een gezamenlijk beeld ontwikkelen van de mensen voor wie deze organisaties en hun activiteiten in het leven zijn geroepen. Dat vereist volgens Geluk een cultuur waarin vertrouwen wordt gegeven aan professionals om lokaal beslissingen te nemen en verantwoordelijkheid te geven aan mensen in de wijk.
Ik hoop dat de manier waarop er in deze casus het vertrouwen en de verantwoordelijkheid is gegeven aan en genomen door Syrische statushouders een bron van inspiratie mag zijn.
Zie ook:
Onderzoek RUG: klik hier
Artikel Friesch Dagblad: klik hier
*Auteur Jorrit Hoekstra is verbonden aan De Dikke Blauwe als ‘Alliantie-Expert’. Hij is als associate verbonden aan AlliantiePartners en helpt organisaties bij het professionaliseren van samenwerkingscompetenties. AlliantiePartners heeft als ambitie om Nederland alliantievaardiger te maken en biedt een toolbox waarmee organisaties bewuster om kunnen gaan met het opstarten en managen van samenwerkingsrelaties. Met aandacht voor het hoofd en het hart.
