nl
De bekendmaking van de prijswinnaars vormde het slot van een middagprogramma dat werd geopend door PWC-bestuursvoorzitter Robbert Swaak, die zijn gehoor voorhield dat zijn organisatie ook in de crisis gewoon doorgaat met investeren. Hij riep de charitatieve organisaties op ook tot hetzelfde anti-cyclische gedrag: " De recessie heeft onze zwakke plekken goed blootgelegd. Gebruik deze crisis voor een stevige bezinning. Wees nog transparanter in de dingen die u al jarenlang doet en die u eigenlijk vanzelfsprekend vindt."
Beleggingsdilemma
Na de toelichting van Martin Bauman, voorzitter van de sectorgroep maatschappelijke organisaties PWC, op het door Motivaction uitgevoerde onderzoek naar de impact van de crisis op charitatieve organisaties, leidde dagvoorzitter Lennart Booij een paneldiscussie over de impact van de crisis op goede doelen vermogensfondsen. In deze discussie met vertegenwoordigers van Oxfam Novib (Adrie Papma), het Leger des Heils (Harm van Teijlingen), de vermogensfondsen (Rien van Gendt) en PWC (Robbert Swaak), kwam het beleggingsdilemma helder naar voren. Oxfam Novib had twee redenen om geheel van beleggingen in aandelen af te zien. Behalve weinig middelen ("alles wat bij ons binnenkomt, gaat er vrijwel direct ook weer helemaal uit"), vindt Oxfam Novib beleggingen moeilijk te verkopen aan het gevende publiek. Adrie Papma: "Het imago van je organisatie is een kwetsbaar goed". Dit onlokte FIN-voorzitter Rien van Gendt tot een wedervraag: "Kun je het publiek dan ook uitleggen dat je feitelijk niets verdient?"
Van Gendt op dreef
Van Gendt was als vertegenwoordiger van de vermogensfondsen in de paneldiscussie strategisch weer op dreef. "We zijn in 2009 nog maar aan het begin van dalende bestedingen. De volatiliteit van de markt stemt me niet optimistisch voor 2010 en later. Dat dwingt vermogensfondsen ook tot fundamentele herbezinning. Moeten fondsen wel altijd voor eeuwig zijn? Soms kan een spending down-traject (waarbij het vermogen binnen een vooraf gestelde termijn wordt opgesoupeerd) de beste oplossing zijn. En ook de als vanzelfsprekend lijkende focus op projectfinanciering staat ter discussie. Wil je voorkomen dat organisaties op korte termijn omvallen, dan moet je overwegen om ook de overheadkosten van de organisaties zelf - een groot taboe - mee te financieren. Om ze in deze crisis overeind te houden."
Geen theoretisch kader
Juryvoorzitter Rinnooy Kan, die zich volgens ingewijden ook tijdens de hectische SER-periode geen moment aan zijn verantwoordelijkheden had onttrokken, wees er voorafgaande aan de prijsuitreiking op dat de crisis zijn impact niet mist op de goede doelen sector. "Er wordt meer gevraagd van uw ondernemerschap, uw creativiteit om verbindingen te leggen en nog beter te laten zien dat u het vertrouwen van de maatschappij waard bent." Volgens de juryvoorzitter moeten goede doelen in deze tijd aan hun donateurs en andere belanghebbenden nog beter uitleggen wat hun toegevoegde waarde is. "Het begrip transparantie is geen theoretisch kader, maar moet handen en voeten worden gegeven."
Dreigement
Over het recordaantal inzendingen van 200 was Rinnooy Kan enthousiast, maar de tegenvallende inschrijving van de vermogensfondsen (12 tegenover 14 vorig jaar) ontlokte een dreigement: "Dit stelt ons zeer teleur. Wij doen een oproep aan de vermogensfondsen om in 2010 het aantal inschrijvingen te verdubbelen. Als we geen progressie boeken moeten we overwegen deze categorie op te heffen."
Of de door Rinnooy Kan opgediende soep zo heet gegeten moet worden, is maar zeer de vraag. Het "politieke signaal" was echter duidelijk. FIN-voorzitter Van Gendt: "De FIN vindt de geringe deelname ook een gemiste kans. Anderszijds wil ik er ook voor waken dat wordt ingeschreven voor de prijs: die is niet het doel, het gaat per slot van rekening om de transparantie."
Knipoog
Rinnooy Kan deed niet alleen een oproep aan de vermogensfondsen, maar ook aan de goede doelen. "Van alle CBF-Keurmerkhouders is nu maar de helft vertegenwoordigd in de Transparant Prijs. Eigenlijk zouden alle keurmerkhouders verplicht mee moeten doen. En dit zou ook moeten gelden voor het lidmaatschap van een branchevereniging", merkte Rinnooy Kan op, met een duidelijke knipoog naar de in de zaal aanwezige CBF-directeur Adri Kemps en VFI-voorzitter Gosse Bosma.
Creativiteit
Trends in de ingediende jaarverslagen waren volgens Rinnooy Kan de tone of voice ("niet te zakelijk graag: durf uw passie over te brengen") en de omvang ("ze zijn dikker dan vorig jaar: is dat nodig?"). Het toenemend gebruik van internet als ondersteunend medium en de mate van creativiteit stemden Rinnoy Kan en zijn jury hoopvol. Fonds 1818, dat een journalist uitnodigde voor een onafhankelijke impressie (een echte noviteit), en het jonge en brutale Child At Venture ("zeggen dat de crisis niet in je ambities past, getuigt van humor") werden met name genoemd, maar niet bekroond.
Overheadkosten en toegevoegde waarde
Een oud en teer punt is de verantwoording van en toelichting op de overheadkosten (uiteenlopend van 0 tot 38%: "dat van die nul procent geloven we niet echt"). Rinnooy Kan: "De toelichting blijft summier, al erkennen wij dat het lastig is. Wellicht kan er binnen de sector toch meer eenduidigheid worden ontwikkeld."Ook de toelichting op de toegevoegde waarde van charitatieve organisaties kan sterk verbeterd worden volgens Rinnooy Kan: "U volstaat vaak met een summier statement. Maar wat was er gebeurd zonder uw inbreng?"
Voor de uitslag van de Transparant Prijs 2009: klik hier.
Voor het artikel over het PWC-onderzoek naar de impact van de crisis op charitatieve organisaties: klik hier
