nl
Succes heeft vele vaders, een mislukking blijft meestal wees. Dat geldt ook voor het regeringsakkoord. Koepels SBF en Goede Doelen Nederland menen er een echo in te zien van hun lobby om filantropie op het Binnenhof op de agenda te krijgen, onder andere middels een sectorbreed manifest dat in april aan parlementariërs werd aangeboden. We gaan aan de inspanningen van de koepelbestuurders helemaal niets afdoen: ze hebben ‘onze zaak’ in elk geval geen kwaad gedaan, maar of het filantropische kwartje nou echt in beleidsmatige zin gevallen is?
Prosociaal gedrag is hot op het Binnenhof. De overheid bewijst veel lippendienst aan de wedergeboorte van ‘de gemeenschap’ en herijking van burgerschap en broederschap. Maar de herziening van burgerschapsidealen naar een ‘actief burgerschap’ is een verdraaid complex proces. Loyaliteit, compassie of empathie zijn niet op afroep te versterken. Een nieuwe publieke moraal is geen top down-operatie. Het blijft daarom ronduit verbazingwekkend dat de burgers en burgerorganisaties die al decennia getuigen van actief en betrokken burgerschap niet of nauwelijks worden betrokken in de beleidsplannen. En dus ook nu slechts een voetnootje vormen in een nieuw regeringsakkoord. Hoe komt dat toch?
Misschien omdat filantropie nog steeds wordt gezien als een geïnstitutionaliseerde vorm van prosociaal gedrag (ook wel ‘formeel prosociaal gedrag’ genoemd). Particuliere bijdragen aan het algemeen nut via organisaties triggeren in Den Haag precies de verkeerde hokjesreflex en plaatsen ‘filantropie’ bijna automatisch in de periferie: een prachtig tijdverdrijf voor burgers die geld en tijd over hebben voor minder bedeelden.
Alle waardevolle, en decennialang opgebouwde kennis en ervaring die geput worden uit de haarvaten van de samenleving, worden daardoor niet gezien als een machtige doorstartmotor voor de zo gewenste publieke moraal. Filantropie als vaandeldrager van nieuw burgerschap? Niet alleen bij de centrale overheid, maar, erger nog, ook bij lokale overheden zijn filantropische organisaties vrijwel geheel van de radar verdwenen.
Zonder kennis van en affectie voor die actieve burgerorganisaties, is het niet verwonderlijk dat filantropie nog steeds wordt gezien als een geldstroom die kan worden afgebogen naar voorheen staatsgesubsidieerde doelen. Die substitutiereflex is overigens niets nieuws. Een paar honderd jaar geleden probeerde de verarmde staat ook al de kassen van de vermogensfondsen te plunderen…
Is het dan allemaal alleen maar kommer en kwel? Nee, de sector steekt veel energie in goede contacten en de overheid probeert via haar coördinerend ministerie van V&J oprechte belangstelling aan de dag te leggen. Elkaar leren kennen is de basis. Maar de bescheiden relatietherapie heeft nog teleurstellend weinig opgeleverd: op het niveau van de politieke partijen beweegt er weinig en in het nieuwe regeringsakkoord kun je veel lezen, maar niet de beleidsmatige visie (niet verwarren met ad hoc-maatregelen) die de kracht van filantropie erkent en benut. Dat had intussen echt wel gemogen.
⇒Volgende week (26 oktober) verschijnt er i.v.m. een kort herfstreces geen DDB Journaal. Wel zijn er DDB Daily's: nieuwsoverzichten die dagelijks rond 12.00 uur verschijnen. Wilt u voortaan ook DDB Daily in uw mailbox ontvangen? Meld u aan voor een kosteloos abonnement: klik hier.
Politiek en overheid
