nl
Afgelopen week maakte ik een quickscan van de corona-campagnepagina’s van twintig Nederlandse ontwikkelingsorganisaties. Iets vergelijkbaars deed ik enkele jaren geleden voor mijn promotieonderzoek. Net als toen keek ik naar de campagnes door een beeldvormingsbril. Het ging me niet om de vraag waar je het meeste geld mee zou kunnen ophalen. Het ging me om de vraag welk beeld die campagnes ons meegeven over mensen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.
Hier is de oogst, in vijf stappen:
1. Men rule the developing world
Wie staat er op de foto’s? Dat was de eerste vraag die ik stelde. Het antwoord is: vrouwen en meisjes. Op alle afbeeldingen telde ik 60 personen van het vrouwelijk geslacht tegenover 25 mannen en jongens. Dat verschil is deels verklaarbaar: organisaties als Plan richten zich specifiek op meisjes, sommige ngo’s hebben vooral projecten voor vrouwen. Logisch dat die dan vaker op de foto staan. Maar het oogt scheef. En het wordt nog schever. Ik keek namelijk ook naar wat mensen op de foto dóen. Wie had de rol van hulpverlener, arts, voorlichter of bezorger van voedselpakketten? Dan telde ik evenveel mannen als vrouwen: 9 van elk. Met andere woorden: ruim 1 op de 3 mannen op de foto was actief bezig om de corona-crisis te bezweren, tegenover minder dan 1 op de 7 vrouwen. Beste hulporganisaties: what’s happening here?2. Kwetsbare mensen
Eén woord kon ik na het doorploegen van de corona-websites niet meer lezen: ‘kwetsbaar’. Organisaties werken voor kwetsbare doelgroepen, kwetsbare vrouwen, kwetsbare kinderen, zelfs ‘kwetsbare kinderen die nu éxtra kwetsbaar zijn’. Maar liefst 18 van de 20 organisaties gebruikte dit woord – of vergelijkbare woorden als ‘zwak’ - en dat deden ze vaak drie keer of meer in een tekst van hooguit een paar honderd woorden. Ook dit kun je verdedigen: mensen die het hardste door de corona-crisis worden geraakt zíjn immers kwetsbaar. Zeker, maar ook hierbij kun je je afvragen welke beeldvorming van mensen in ontwikkelingslanden je wilt versterken. Taal en beelden scheppen de werkelijkheid; je kunt het woord ‘kwetsbaar’ gewoon weglaten. Probeer het eens.3. Hoera, de partner komt (meestal) in beeld
Dan iets waar ik blij van werd: veruit de meeste organisaties maken in hun tekst duidelijk dat niet Westerse hulpverleners, maar mensen in ontwikkelingslanden het werk doen. En de meeste organisaties zetten die lokale partners ook op de foto. We zien ze bijvoorbeeld als bezorger van medicijnen, temperatuuropmeter of uitdeler van handzeep. Bij 5 organisaties was de partner helemaal afwezig, en zien we, bijvoorbeeld, alleen foto’s van eenzaam en droevig kijkende kindjes achter een mondkapje. Maar voor de rest: thumbs up!4. Over the top
Door naar het volgende onderwerp: het dramagehalte. Natuurlijk, corona-campagnes zijn noodhulpcampagnes. Het benadrukken van de ellende hoort erbij. Maar je kunt ook doorschieten. Bijvoorbeeld door mogelijke effecten van de crisis te presenteren als vaststaande feiten: ‘miljoenen meisjes zullen hun school niet afmaken’, ‘de pandemie beschadigt de weerbaarheid van kinderen’ of: ‘kinderen moeten seks bieden in ruil voor eten’. Beste organisaties, dat weten jullie niet. Dat zijn risico’s en die moet je ook als risico beschrijven. Anders ben je je publiek aan het voorliegen.5. Nu nog een ‘wauw’-filmpje
Tot slot weer een positieve noot: veruit de meeste organisaties vertellen duidelijk hoe ze in actie komen. Hun partners sturen motorfietsen met medicijnen op pad, geven trainingen voor gezondheidswerkers of lobbyen voor goede overheidsmaatregelen. Prachtig, blijf dat vertellen. Maar hier komt een challenge: maak dit najaar eens samen een filmpje waarin je laat zien wat je met de corona-euro’s van donateurs hebt gedaan en bereikt. En nee: niet bij voorbaat klagen dat dit te moeilijk en te duur zal zijn. Kijk eens naar het clipje van de Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern, die in twee minuten tijd opsomt wat haar kabinet in twee jaar tijd voor elkaar heeft gekregen. Wauw! Hulporganisaties, dat kunnen jullie ook: 180 dagen coronahulp in 180 seconden. Het zou zomaar viral kunnen gaan.In de quickscan: Action Aid, Aidsfonds, AMREF, Artsen zonder Grenzen, CARE, Cordaid, Hivos, Kerk in Actie, Kinderfonds MAMAS, Lilianefonds, Oxfam Novib, PLAN Nederland, Save the Children, SOS Kinderdorpen, Stichting Vluchteling, Terre des Hommes, Unicef, Wilde Ganzen, World Vision, Woord en Daad.
Wilt u meer columns en commentaren lezen van Mirjam Vossen? Klik hier.
