Onder het nieuws schijnt de zon

Ouderen zijn bijzonder tevreden over de zorg. Huisarts en audicien, verpleging en thuishulp: van onze senioren krijgen ze een dikke pluim. Dat is de uitkomst van een recent onderzoek door KBO-PCOB, de grootste seniorenorganisatie van ons land. Natuurlijk valt er her en der nog wat te verbeteren, maar grosso modo zijn negen op de tien ouderen helemaal tevreden met de zorg die ze ontvangen. 
Het is de vraag of we dit nog wel geloven. Want we horen al jarenlang over pyjamadagen, omdat er niet voldoende verplegenden zijn om stramme ouderen in hun kleren te helpen. We zien op televisie ouderen die hun begrafenispolis opzeggen omdat ze hun huishoudelijke hulp niet kunnen betalen. En we lezen over demente bejaarden die rondlopen in volle luiers. En nu is er dit zonnig stemmende onderzoek van het KBO-PCOB. Het overigens nog maar de vraag óf we er veel over lezen. Want we nemen het de media niet in dank af wanneer ze plots met positief nieuws komen. 
Dat bleek vorige maand toen kranten, radio en televisie berichtten over fors afgenomen criminaliteitscijfers. Dat deden ze rond een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het CBS had niet alleen gekeken naar de aangiftecijfers. Het onderzocht ook slachtofferenquêtes en bestudeerde de ‘beleving’ van veiligheid en criminaliteit onder burgers. Uit al het onderzoek viel maar een conclusie te trekken: de misdaad in Nederland is bijna gehalveerd tot het niveau van 1980. 
Vervolgens waren de reacties op twitter en Facebook boos, verontwaardigd en ronduit woedend. Maar weinigen konden geloven dat de cijfers klopten. ’Komt het CBS wel eens buiten?’ vroeg de een. ‘Het CBS maakt zich totaal ongeloofwaardig, onderdeel van de propagandamachine van de politieke elite’, meende een ander. 
Als journalisten bij World’s Best News kennen we dat ongeloof maar al te goed. Bij ons is het op zijn hevigst wanneer we met cijfers komen rond natuur en klimaat. Zo gelooft bijvoorbeeld niemand dat honderd jaar geleden, in 1917, nog meer dan 2,5 miljoen mensen stierven door klimaat- en natuurrampen, en dat er vorig jaar, in 2017, nog maar 9 duizend dodelijke slachtoffers waren. Omdat de wereldbevolking sinds 1917 ook nog eens met zes miljard mensen groeide, gaat het dus om een daling van meer dan 99 procent. Want terwijl het klimaat onstuimiger wordt, weten we er ons ook beter tegen te beschermen: met stuwen, dijken en irrigatie; met stevige huizen, ‘vroege waarschuwingssystemen’ en betere landbouwgewassen; met centrale verwarming, airconditioning en goede gezondheidszorg.
Bij ‘World’s Best News’ halen we doorlopend cijfers over langdurige, structurele ontwikkelingen naar voren om die vervolgens breed onder de aandacht te brengen. Want alleen wanneer we terugkijken over periodes van 10, 25 of 50 jaar kunnen we vaststellen of we er op vooruitgaan of dat we achteruit kachelen. Het goede nieuws is dat veel van die ontwikkelingen ronduit bemoedigend zijn. Of het nu gaat om oorlog, om bevolkingsgroei, om schone lucht, om ziektes als kanker, aids en ebola of om het beschermen van Panda’s of Orang Oetans. Ja, we hebben heel wat problemen, wanneer we ze al niet zelf veroorzaken. Maar het lukt ons ook steeds beter om veel van die problemen weer op te lossen. 
Ook veel collega-journalisten vonden het moeilijk om de CBS-cijfers te geloven. Dag-in, dag-uit brengen zij immers nieuws over moorden, overvallen en vandalisme. En dan komen statistici plots met vrolijke cijfers over een stevige afname daarvan. Dergelijke cijfers stellen ook de journalistiek zélf ter discussie: je kunt niet zes dagen per week ellende serveren, om op de zevende doodleuk te zeggen dat het allemaal wel meevalt. Een van de redacties die ik de afgelopen weken hierover sprak, overwoog zelfs om zulke bemoedigende statistiek dan maar niet meer te brengen. ‘Voor je het weet gelooft niemand je meer’. Mijn antwoord was dat ze juist vaker over dit soort cijfers moeten publiceren, want die laten immers ‘de regel’ zien. Nu berichten journalisten zoveel over uitzonderingen op die regel, dat de regel zélf buiten zicht raakt. 
Wij, journalisten, moeten ons meer zorgen maken over het groeiende ongeloof onder onze medeburgers. We moeten onze lezers, luisteraars en kijkers méér vertellen over de normaliteit en minder over wat daarvan afwijkt. We moeten niet alleen spreken over de problemen die er zijn, maar ook over de oplossingen die we voor deze problemen weten te vinden. Daarmee kunnen we onszelf aanmoedigen om door te gaan met het zoeken van oplossingen. Slechte gezondheidszorg, criminaliteit en de huidige klimaatverandering zijn mensenwerk, maar de strijd ertegen is dat ook. En er is geen enkele reden waarom we die strijd niet zouden winnen.