Moeten bestuurders zich inzetten voor de fondsenwerving van hun organisatie?
Marry de Gaay Fortman: ‘De primaire taak van toezichthouders is het toezicht houden op de algemene gang van zaken. Bij culturele organisaties is werving zeker een belangrijk aandachtspunt van toezichthouders, maar niet per se door zelf te doneren. We hebben een divers samengestelde raad met verschillende achtergronden en expertises. Je netwerk beschikbaar stellen om deuren te openen voor de development-afdeling is mijns inziens belangrijker dan geld. 
Deze maand september hebben we een gala vanwege het 125-jarige jubileum van de schouwburg. Ook RvT-leden hebben met de bedrijven waarvoor ze werken tafels gekocht. En bij de adopteeractie voor de nieuwe meubilering van de foyer hebben we als RvT een zitbank geadopteerd, als inspiratie voor andere gevers. 
Zichtbaar zijn bij ontvangsten, aanwezig zijn voor gevers en geïnteresseerden, daar besteed ik heel wat avonden aan en mijn mede-toezichthouders ook. Die bereidheid om tijd daaraan te geven is een must, vind ik. Evenals geregeld voorstellingen bijwonen.’ 

Maurits Musch: ‘Ik merk dat donateurs in toenemende mate letten op wie er in de RvT zitten en het leuk of interessant vinden om toezichthouders te ontmoeten. Het heeft zeker een positief effect dat de RvT tafels heeft gekocht voor het gala. Dat genereert merkbaar een zwaan-kleef-aan effect.’ 
 
U zat ook in de raad van toezicht van het Stedelijk Museum Amsterdam mevrouw De Gaay Fortman, daar zaten grote gevers in. Hoe beziet u dat nu?
Marry de Gaay Fortman: ‘De schijn van belangenverstrengeling wil en moet je als toezichthouders vermijden. De positie van een RvT dient zuiver te zijn en de organisatie moet vrij zijn in zijn beleid en programmering, zonder invloed van gevers. Daarom moet je de verwachting loslaten dat toezichthouders doneren. Geld kan dan door je primaire verantwoordelijkheid heen lopen, die is: onafhankelijk toezicht. Het kan wel als je bestuurslid bent van een aparte stichting of foundation voor de fondsenwerving, zoals bij RCO (Koninklijk Concertgebouw Orkest). Dan is werving je primaire taak en dan mag je van bestuursleden verwachten dat ze daaraan bijdragen.’ 
 
Vindt u een vergoeding voor toezichthouders wel in lijn met de Code Cultural Governance? Marry de Gaay Fortman: ‘Niet iedere organisatie is in staat professionele toezichthouders aan te trekken. Dat is moeilijker voor de kleinere instellingen. Wil je ervaren, bekwame toezichthouders aantrekken, dan kan een proportionele vergoeding daarbij soms helpen. Ik vind dat het in die gevallen moet kunnen, ja. Onze RvT opereert overigens volledig onbezoldigd, maar we krijgen er veel voor terug: de kunstwereld is interessant en inspirerend, er werken heel gedreven mensen.’ 
Maurits Musch: ‘Als er plaats is - en daar doen we ons best voor - zijn RvT-leden natuurlijk van harte welkom bij voorstellingen. Die krijgen zij dan kosteloos ja, maar niet per definitie bij elke voorstelling. Introducees van hen wordt gevraagd de kaarten te betalen.’ 
 
In hoeverre worden acteurs ingezet voor de fondsenwerving? En waar ligt voor jullie de grens aan hun beschikbaarheid?
Marry de Gaay Fortman: ’De aanwezigheid van acteurs van het ITA-ensemble en van de directie van ITA bij ontvangsten en de nazit na een voorstelling is voor donateurs belangrijker dan onze aanwezigheid als toezichthouders. De acteurs zijn de kunstenaars en het is natuurlijk inspirerend voor theaterliefhebbers om met hen te kunnen praten over de voorstelling. Maar mecenassen moeten ook beseffen dat acteurs dit bij bijzondere ontvangsten doorgaans onbezoldigd doen en dat dit niet vanzelfsprekend is.’ 

Maurits Musch: ‘Acteurs willen zich vaak inzetten voor bijeenkomsten met sponsors en donateurs, ze zien het belang ervan. Voor onze corporates en donateurs organiseren wij soms een Artist Talk, waarbij acteurs vertellen over een voorstelling, hun rol of hun vak. Dat wordt heel goed bezocht. Sommigen geven workshops aan werknemers van onze corporate partners. Maar er moet een goede balans zijn tussen wat bij het werk voor ITA hoort en wat niet, en waarvoor wel en niet een vergoeding betaald moet worden. Als het buiten de opdracht van ITA valt, staat er een financiële vergoeding tegenover. Soms komt er een verzoek van een donateur om een acteur een theater-monoloog te laten houden bij hen thuis. Zo’n vraag speel ik dan door aan de betreffende acteurs. Die hebben vaak een agent die opdrachten voor hen coördineert; daar verdienen ze een honorarium mee.’ 
 
Dit jaar zijn jullie gestart met de Junior Board voor de millennial-generatie, wat behelst die board?
Maurits Musch: ‘De Junior Board bestaat uit zeven young professionals tussen de 25 en 35 jaar. Zij zijn toptalenten die door hun eigen bedrijf zijn geselecteerd en een jaar lang het reilen en zeilen van het theaterbedrijf mogen volgen. We betrekken hen bij organisatorische vraagstukken en nodigen hen uit mee te denken over mogelijke verbeteringen. Bijvoorbeeld over het jubileum-gala: hoe krijgen we dat financieel rond? We maken dus gebruik van hun expertise, terwijl zij bij ons veel leren door achter de schermen te mogen kijken. 
Verder krijgen de leden een workshop van een acteur over hoe ze zichzelf beter kunnen presenteren, en gesprekken met onze directie over financiën, leiderschap en internationalisering. Het is een soort internship, parttime, waarvoor hun bedrijf 10.000 euro betaalt. De helft daarvan gaat direct naar ITA; de andere helft gaat op aan kosten voor het programma van de Junior Board. We gaan eind dit jaar evalueren hoe het is bevallen voor beide partijen en besluiten dan of we doorgaan met de Board na deze pilot. En natuurlijk hopen we dat we deze zeven mensen voor langere tijd kunnen binden.’

Marry de Gaay Fortman: ‘ITA heeft trouwens een relatief jong publiek: een op de drie bezoekers is jonger dan veertig jaar. Dus zoeken we naar manieren om meer met deze leeftijdscategorie in contact te komen en van hen ideeën, kritiek en suggesties te horen.’