nl
Er zijn in Nederland al heel wat initiatieven die microkredieten verstrekken en geen daarvan is in staat geweest een duidelijke en substantiële vraag aan te tonen. Als die vraag er toch is, lukt het kennelijk niemand goed deze vraag te lokaliseren en aan te spreken. De Raad voor Microfinanciering adviseerde de staatsecretaris eerder om netwerken op te zetten van lokale initiatieven, netwerken van vrijwillige coaches en een landelijke organisatie aan te wijzen die op efficiënte wijze de aanvragen kwalitatief kan beoordelen. Onbekend is of deze adviezen zijn opgevolgd. Niet onbelangrijk want in de kritische bijeenkomst werden enkele stevige kanttekeningen geplaatst.
Potentiële afnemers van microkredieten hebben nog al eens elders schulden gemaakt. Zonder voorzieningen die deze problemen aanpakken loop je een niet onaanzienlijk risico om mensen met een nieuwe lening verder van de regen in de drup te werken. Mensen bereiken die voor een dergelijke regeling in aanmerking zouden kunnen komen, is geen eenvoudige opgave. Het communiceren van het bestaan van de regeling is niet het probleem, maar voorlichten wat een regeling voor een doelgroep kan betekenen en wie dat doet vereist veel kennis, affiniteit en een lange adem. Ondernemers in spe met een goed businessplan en de juiste competenties vinden hun weg naar de markt en investeringskapitaal zelf wel. De groep waar nu op gemikt wordt beschikt in de regel niet over deze randvoorwaarden. Dus is een adequate begeleiding van levensbelang. Onze ervaring is dat bij microkredietverstrekking de investering in niet-financiële dienstverlening veelal groter is dan de geldmiddelen die we inbrengen. In dagblad Trouw refereerde de staatsecretaris aan een ontmoeting met twee jongens die "hun eigen ding" met scooters willen doen. Dat is met alle respect een nogal geromantiseerd beeld. Wij werken momenteel tegelijkertijd aan zestien van dergelijke dossiers in achterstandswijken en de hoeveelheid begeleiding, trouble shooting, overleg, semihulpverlening enzovoorts die daar mee gepaard gaat, alvorens dat er een euro geïnvesteerd is, gaat het voorstellingsvermogen van menigeen te boven. Maar het is noodzakelijk. Als dat namelijk niet goed is georganiseerd, wordt het niets. Een microkrediet impliceert dat de lening wordt terugbetaald en dat de activiteit liefst ook perspectief biedt op een eigen inkomen. Dat vraagt dus veel van de nieuwe ondernemer. Eigenlijk is geld om te investeren in bedrijfsmiddelen meestal niet het knelpunt, wel het voldoen aan tal van randvoorwaarden.
Is het dan helemaal niks, dat voorstel van Heemskerk? Dat zou wel heel pessimistisch zijn. Bovenop de genoemde adviezen vinden wij het verstandig als binnen het voorstel nog wat accenten worden gelegd. Zo zou het wel eens interessant kunnen zijn om contact te zoeken met hen die nu in het grijze circuit opereren. Dat kan wellicht door enerzijds het zwart werken harder aan te pakken en anderzijds het wit werken van hinderlijke regels te ontdoen (ontregelen). Maak vruchtbare en creatieve combinaties. Recent zijn we een experiment gestart waarbij vluchtelingen met ondernemerscompetenties in contact gebracht worden met (kleine) bedrijven die ter overname worden aangeboden omdat er geen opvolging beschikbaar is. Of verenig, zoals in Den Haag nu gaat gebeuren, beoogde ondernemers in een (kleine)coöperatie om stapsgewijs naar zelfstandig ondernemerschap te komen. Laat Heemskerk vooral ook breder kijken dan naar alleen het uitzetten van geld. Scherp bijvoorbeeld de aanbestedingsbestekken aan zodat ook overheden gerichter gaan inkopen bij ondernemers die net gestart zijn. Kortom, de voorgestelde regeling kan kansen bieden, maar louter het beschikbaar stellen van microkredieten zonder lessen te trekken uit de ervaringen van pioniers zoals wij en anderen, zou erg jammer zijn.
Jos Verhoeven, directeur
Start Foundation
