Ideeën voor onderzoek gevraagd: geven aan de kunstenaars zelf

Ideeën voor onderzoek gevraagd: geven aan de kunstenaars zelf
Ideeën voor onderzoek gevraagd: geven aan de kunstenaars zelf
20 november 2019
Opinie | | Cultuur

Filantropie staat weer volop in de belangstelling. Dit mede dankzij De Dikke Blauwe, een belangrijke speler in het zichtbaar maken van de wereld van goed doen. Ook de filantropiesector zelf heeft zich de afgelopen tijd geprofessionaliseerd en gewerkt aan grotere vindbaarheid. Tel hierbij op de technische ontwikkelingen van de afgelopen jaren en je zou denken dat er steeds meer wordt gegeven in Nederland. Of dit zo is, horen we in april 2020, wanneer het nieuwe onderzoeksrapport Geven in Nederland wordt gepresenteerd. 
 
In de tussentijd houd ik me bezig met een kleine deelvraag, die waarschijnlijk niet eens door Geven in Nederland beantwoord wordt, namelijk: hoe verhoudt het geven aan culturele instellingen zich tot het geven aan individuele kunstenaars? 
 
Naast filantropie staat ook de arbeidsmarktpositie van kunstenaars in de belangstelling. Deze is niet best. Ook wanneer je kijkt naar het geven aan kunst en cultuur, lijken individuele makers er bekaaid vanaf te komen. De (fiscale) instrumenten die er zijn, giftenaftrek en vrijstelling, zijn namelijk alleen van toepassing op organisaties en instellingen. Individuele makers komen namelijk niet in aanmerking voor een ANBI status. Ook hebben deze makers niet de luxe van een afdeling development of ondersteuning vanuit een organisatie. Terwijl juist het ondersteunen van (talentvolle) makers een zeer aantrekkelijk geefdoel is. Het mecenaat is niet voor niets ontstaan vanuit het particulier ondersteunen van individuele kunstenaars. 
 
Dit wordt bevestigd op voordekunst.nl. De afgelopen negen jaar is er door veelal particuliere donateurs meer dan €26 miljoen gegeven aan projecten van overwegend individuele makers. Het gaat hierbij echter wel om het financieren van projecten, en niet het ondersteunen van een maker zelf. Daarnaast is de gemiddelde donatie €70. Dat zet dus niet direct zoden aan de dijk. De kracht zit hem echter in het bundelen van deze kleine donaties en dan kun je best ver komen. Daarnaast: ruim 30% van de donateurs heeft niet eerder gegeven aan kunst en cultuur. Er wordt dus wel degelijk een nieuwe markt aangeboord. 
 
De komende maanden focus ik me op een onderzoek naar de positie van de individuele kunstenaar/maker in de filantropie. Wat zijn manieren/instrumenten om het geven aan kunstenaars te stimuleren? Zijn er inspirerende (buitenlandse) voorbeelden?  Ik probeer met zo veel mogelijk mensen in gesprek te gaan en zal ook verschillende stakeholders bij dit onderzoek betrekken. Heb jij ideeën en suggesties? Schroom dan niet te reageren op dit artikel of mij een persoonlijk bericht te sturen. 
 
Voorbeeld: In Frankrijk is er een mecenaatswet waarin een bijzondere aftrekpost bestaat voor de verwerving van hedendaagse kunst en muziekinstrumenten door bedrijven. Als een bedrijf een kunstwerk koopt van een levende kunstenaar, dan mag de aankoopprijs in vijf jaarlijkse gelijke termijnen in mindering worden gebracht op de winst. Voorwaarde is dat de kunstwerken voor het publiek toegankelijk moeten zijn. Deze aftrekpost geldt eveneens voor bedrijven die een muziekinstrument aankopen en dit kosteloos uitlenen aan musici of studenten van conservatoria.
 
►Ideeën voor DDB-Expert Roy Cremers? Mail hem!
♦Wilt u meer columns lezen van Roy: klik hier.