nl
Misschien denkt u, ja maar, er zijn toch heel veel regels? Dat valt tegen. Er zijn wel regels over de bestedingenkant maar niet over het verwerven van inkomsten. Zo zijn er codes naar aanleiding van issues uit het verleden zoals salaris van directeuren, en misbruik in ontwikkelingswerk. En er zijn en detail-regels over wie waar mag collecteren. En goede doelen hebben te maken met regels voor werving die ook de profit-markt aangaan, zoals de Nederlandse Reclame Code.
Maar over goede fondsenwerving bestaat geen richtlijn of code. Ooit was er een fondsenwervingscode vanuit de NGF (voor de jongeren onder ons: het Nederlands Genootschap van Fondsenwervers, later opgegaan in NLFL dat weer opging in Goede Doelen Nederland). Maar die code is ergens in de fusies teloorgegaan.
Zelfregulering
In Nederland kennen we op het gebied van regels rond goede doelen het uitgangspunt van zelfregulering door de sector. Prima, want dat is altijd beter dan harde eisen van de wetgever. Hoe heeft onze goede doelensector die zelfregulering ingevuld? Sinds 2016 is er één regeling voor de hele sector, de ‘Erkenningsregeling’, de opvolger van het oude CBF-keur. Om erkend te worden, is een van de verplichtingen voor (grotere) organisaties, dat zij zich houden aan één of meer gedragscodes. Welke dat zijn mogen organisaties zelf bepalen. Maar rond fondsenwerving is er niets en valt er niets te kiezen!
De erkenningsregeling is dus het kader waarin codes passen en zelfs verplicht zijn, maar geen van de bestaande codes heeft regels over Fondsenwerving.
Een uitzondering vormt de code voor Nalatenschappen, waar ik bij betrokken was. Die werd in 2018 vastgesteld met het oogmerk om deze plaats in de erkenningsregeling in te vullen. Uitgangspunt was heldere regels te bieden die goede doelen en het publiek duidelijkheid geven waar organisaties zich aan moet houden en wat donateurs mogen verwachten. Daarbij is ook goed gekeken naar de Britse Code. België heeft naar onze code een eigen versie gemaakt. Vooruitlopend op regels voor de hele werving was dit precaire onderwerp gecoverd.
Voortouw
Goede Doelen Nederland heeft nu het voortouw genomen om het gat in de Erkenningsregeling rond goede fondsenwerving in te vullen. Dat is mooi: want dat geeft goede doelen een duidelijk kader voor goede fondsenwerving, en het donateurspubliek krijgt helderheid over waaraan organisaties zich dienen te houden.
Dat voorstel is nu gepubliceerd: het is een vertaling geworden van het International Statement of Principles in Fundraising. Die richten zich helaas alleen op het handelen van de individuele fondsenwerver (en niet op de verantwoordelijkheid van organisaties). Het statement beschrijft in het kort vijf principes (Eerlijkheid, Respect, Integriteit, Transparantie en Verantwoordelijkheid). De principes zijn inkoppers (“Fondsenwervers zullen altijd eerlijk zijn”), maar bieden niet veel houvast bij concrete issues. Daarvoor stelt GDN voor dat iedere organisatie zelf interne discussies gaat organiseren op een eigen uitwerking te maken.
Van belang
Theoretisch een aanpak die voor een enkele grote, goed georganiseerde organisatie kan werken, maar voor de andere 40.000 ANBI’s niet. Die zie ik niet allemaal een uitwerking maken die de vijf principes vertaald naar duidelijke regels over hun eigen fondsenwerving. En als ze het wel zouden doen, leidt dat tot een woud aan verschillende uitkomsten opleveren. Donateurs hebben daar natuurlijk helemaal niets aan. Wat moet je als vijf of misschien wel vijftig organisaties steunt? Wat kan die donateur verwachten? Het publieksvertrouwen zal er in ieder geval niet mee verbeteren.
Interessante discussie dus bij Goede Doelen Nederland, van belang voor alle organisaties die zich met fondsenwerving bezighouden, niet alleen de leden van GDN! Mijn voorstel zou zijn een andere oplossing te kiezen, die meer richting en duidelijkheid geeft, en voor de héle fondsenwervingsbranche en voor alle donateurs houvast en richting biedt.
DDB Expert Arjen van Ketel is een 'oude rot' in fondsenwerving. Sinds 2001 specialiseert hij zich in de werving van nalatenschappen. Hij ondersteunde meer dan vijftig non-profits met onderzoek, strategieontwikkeling en de uitvoering van hun wervingscampagnes, onder andere via telemarketing. Zo is hij initiatiefnemer van de Richtlijn werving nalatenschappen en schrijver van het Handboek Nalatenschappen. Hij leidt het jaarlijkse onderzoek Legacy Foresight in Nederland en de Leergang Werving Nalatenschappen.
Meer artikelen van Arjen over nalatenschappen lezen? Klik hier.
