Groot geefgeld: uit de zwarte doos graag

In de gedrukte september-editie van De Dikke Blauwe interviewt voormalig DDB-hoofdredacteur Edwin Venema de ‘dominee-koopman de Zuidas’ Ruben van Zwieten, die samen met journalist Sander Schimmelpenninck het prikkelende boek ‘Elite Gezocht’ schreef. 
Van Zwieten velt in dit interview een snoeihard oordeel over de filantropie van de rijken in ons land en hij is verrassend openhartig over de redenen om afscheid te nemen van zijn rol als adviseur van de Goldschmeding Foundation. Naar zijn mening gaan de huidige bestuurders min of meer aan de haal met de oorspronkelijke goed-doel-missie van Neerlands rijkste mens Frits Goldschmeding.
 
Het interview lijkt een perfecte springplank voor een tweede, journalistieke verdiepingsslag als het gaat om de algemene mores van de huidige beheerders en besteders van groot geefgeld in ons land. Dat zou een kolfje naar de hand zijn van juist Sander Schimmelpenninck, maar dan in zijn rol als hoofdredacteur van Nederlands beroemdste eliteblad voor (vermeende) rijkaards: Quote. 
Ik zou zeggen: til ook eens de deksel op bij de geefgeld-beheerders, zoals private bankers en family offices, die werkzaam zijn voor de Quote 500 voor de regie van hun filantropische activiteiten. Zo die er zijn, want hun geefgedrag is nog één grote black box. Houd ook eens de toezichthouders van familiefondsen en stichtingen tegen het licht: hoe gaan zij om met het aan hen toevertrouwde goed geld?
 
De stelling dat privaat geld voor het algemeen belang een 100% private zaak is, lijkt niet houdbaar als je ervan uitgaat dat ook dat private geld is verdiend in een vrije en open samenleving die de vermogensaanwas heeft mogelijk gemaakt. Door goed onderwijs, een goede infrastructuur en hoogopgeleide mensen. En zeker als die samenleving dat private geld ook nog eens voor de helft subsidieert met belastinggeld. 
Ook als er geen afdwingbare transparantie is over beheer en besteding van privaat geld, zou je als (groot)gever (of nazaat, of representerend bestuurder) die verantwoording zelf manifest moeten willen maken. Laat maar komen die kritische vragen vanuit de journalistiek! 
 
Dit maakt dat de kop boven het interview met Van Zwieten vol raak is: behalve een nieuwe elite, wachten we in ons land ook op de ‘Geefelite’ die openheid van zaken geeft. Niet om op de eigen borst te slaan, maar vanuit een intrinsieke drive.
Als dit schip niet keert, zal de wal het zeker doen. Wen er maar vast aan dat (groot) geefgeld vanuit die grote ‘black box’ steeds meer in schijnwerpers van het publieke debat komt te staan. Het duurt niet lang meer of grootgevers en hun bestuurders en adviseurs worden net zo intens op de hielen gezeten als de politici op het Binnenhof en de BN’ers.
 
Nieuwe geef-elite gezocht: noblesse oblige.
   
►Wilt u, nieuwsgierig gemaakt naar de onthullingen van Ruben van Zwieten, het volledige interview met hem lezen? Neem dan een abonnement op ons magazine: klik hier.