nl
Het is de vraag die een wethouder vroeg of laat gaat stellen aan een lokale museumdirecteur: “interessant die collectie van u, maar wat is de spin-off van uw bezoekers voor de plaatselijke horeca nu eigenlijk?”. En aan een natuurbeschermer wordt de vraag gesteld wat ‘dat groen’ nu eigenlijk oplevert qua CO2-opslag of hoogwaterbescherming. Ecosysteemdiensten heet dat, in jargon. En de sportbestuurder wordt daarentegen geconfronteerd met de vraag of en hoe sport bijdraagt aan bijvoorbeeld inclusiviteit of integratie.
Dit zijn discussies die volop gaande zijn in het publieke domein. En ja, bovengenoemde sectoren (en zeker ook andere sectoren) hebben ter zake een heel goed verhaal te vertellen. En ja, ik deed en doe zelf ook volop mee aan dat verhaal vertellen. Bij voorkeur met daarbij overtuigende rationale. Belangen verbinden heet dat gezelschapsspel, dat ik nog steeds met veel professioneel plezier speel.
Maar af-en-toe moet je ook aan introspectie doen. Als we het alleen maar hebben over ‘wat he-je d’r an’, begeven we ons op glad ijs. Als bestuurders in het maatschappelijk middenveld hebben we ook de verantwoordelijkheid om de intrinsieke waarde van onze aandachtsgebieden voor het voetlicht te brengen. Onze onderwerpen zijn ‘gewoon’ mooi, belangrijk of simpelweg leuk. Ongeacht of daar wel of niet grotere belangen aan te koppelen zijn. Ze zijn de moeite waard. Oók als ze niet (of minder) een groot maatschappelijk belang dienen of niet (onmiddellijk) leiden tot klinkende munt. Meegaan in ‘overrationalisering’ kan ook een schaduwzijde krijgen; alles wat niet direct nut heeft kun je in die flow wel overboord gooien. En dat is een reëel risico. Denk maar eens aan de meer dan rigoureuze bezuinigingen op natuur en cultuur onder Rutte 1. Om Lucebert maar weer eens aan te halen: “Alles van waarde is weerloos”. Een dichtregel die vooral verwijst naar wat klein en kwetsbaar is, en hoe dat het meest waardevolle is wat er bestaat. Dichtregels die nog steeds actueel zijn.
Die eerder aangehaalde intrinsieke waarde is uiteindelijk toch de kern van waarom wij doen wat we doen. Laten we ervoor waken om gezien te worden als de panacee voor alle (maatschappelijke) kwalen, die men ook elders kan of moet oplossen. Het spel van het koppelen van belangen kan ook de vluchtheuvel worden voor politieke bestuurders die hun eigen verantwoordelijkheid niet pakken – of zelfs elders neerleggen. Laten we daar niet (te snel) in meegaan.
*************************************************************************************
Meer over openbaar bestuur en het maatschappelijk middenveld is te lezen in het boek Marktgericht, missiegedreven dat Marc van den Tweel schreef. Marktgericht, missiegedreven kost €19,99 en is verkrijgbaar via de boekhandel of in de webshop van Walburg Pers.
Tweels Tweak wordt op persoonlijke titel geschreven door Marc van den Tweel. Van den Tweel is algemeen directeur van sportkoepel NOC*NSF en toezichthouder bij het Rijksmuseum van Oudheden. Voorheen was hij algemeen directeur bij Natuurmonumenten en Ronald McDonald Kinderfonds en marketingdirecteur bij het Wereld Natuur Fonds.
