Een hamer ziet elk probleem als een spijker

Een hamer ziet elk probleem als een spijker
Een hamer ziet elk probleem als een spijker
10 oktober 2019

Toen ik ooit opgeleid werd tot organisatieadviseur, was een belangrijk element in de leergang die ik doorliep het voorkomen van pigeonholing, dat is in organisatiekundige kringen namelijk een echte faux pas. Pigeonholing is door Yale-professor Charles Perrow beschreven als het definiëren van problemen in termen van oplossingen die jezelf kunt bieden. Abraham Maslow schreef het al: ‘Als je alleen een hamer hebt, neig je ernaar elk probleem te zien als een spijker.’ Een slagje minder academisch: hokjes denken eigenlijk, je bedenkt of ziet een frame (stelling) en zoekt daar bewijsvoering bij. Wat je aanname versterkt gebruik je, voor andere argumenten sta je minder of niet open.
 
Reageren? Mail ons, of reageer via TwitterFacebook of Linkedin.
 
Ook een bijdrage schrijven voor De Dikke Blauwe? Klik dan hier.
 
Ik moest daar de afgelopen weken een paar keer aan denken. Het begon met alarmistische koppen op de voorpagina van de Volkskrant, dat Goede Doelen de steun van vaste donateurs aan het verliezen zijn. Nu grossiert deze krant tegenwoordig in koppen als chocoladeletters als het om Goede Doelen gaat, dus dat relativeert de urgentie behoorlijk. Maar toch, maar even verder lezen. En dan blijkt dat alleen de 25 grootste jongens (m/v) bekeken zijn. Daarvan was er één écht aan het verliezen en bij vier anderen viel het relatief mee…. 
 
Brancheorganisatie Goede Doelen Nederland reageerde Labrador-achtig (blijmoedig en positief) op het nieuws - en in De Dikke Blauwe was eindbaas (hoofdredacteur) Don Akkermans daar op zijn beurt weer kritisch op. Zo zegt ook DDB-columnist Mirjam Vossen rake dingen hierover, zoals dat een betere analyse op zijn plaats is, want er zijn óók winnaars in dit veld. Maar en-passant zegt ze wel ‘dat de grote natuur- en milieuorganisaties allemaal vaste donateurs inleverden.’ Nu klopt dat niet helemaal, want bijvoorbeeld ‘mijn eigen’ Natuurmonumenten liet een plusje zien. Maar het illustreert volgens mij, dat er sprake is van pigeonholing bij journalisten, columnisten en ook de wetenschappers van het VU-onderzoek ‘Geven in Nederland’. Op zoek naar bevestiging (voorbeelden) dat de trend naar beneden gaat. 
 
De vraag is of men ziet wat er écht gaande is. Groot was de verbazing bijvoorbeeld eind 2015, toen VARA’s Vroege Vogels de jaarlijkse donateurs/ledenaantallen van natuur- en milieuorganisaties publiceerde. De organisatie DierenLot kwam deze ‘hitparade’ ineens binnen met 100.000 donateurs! Dat die club zo groot was geworden (in relatief korte tijd), was bijna geen enkele ‘expert’ opgevallen… Ook nu zien we hen niet terug in de overzichten… Zelf deed ik daarom maar even navraag - en wat blijkt: DierenLot is in de afgelopen vier jaar bijna verdubbeld qua achterban! Zouden er nog meer organisaties zijn die ‘we’ niet kennen, maar toch substantiële omvang hebben én groeien? 
 
Los daarvan, inderdaad: sommige clubs groeien en sommigen dalen, de vraag is of dat altijd met hun relevantie dan wel afgenomen interesse van het publiek te maken heeft.  Er is waarschijnlijk niet één verklaring. De resultaten van organisaties zijn ook afhankelijk van andere factoren, zoals bijvoorbeeld een consistent marketingbeleid en adequate bestaffing en investeringen. Als dat niet afdoende op orde is, zie je dat terug in de resultaten. Dit zie je, begrijpelijkerwijs, niet terug in de onderzoeken. 
 
Natuurlijk. There is no question about that: er is er sprake van volatiliteit in de samenleving/markt en loyaliteit en een evenwichtige leeftijdsopbouw van de achterban, zijn hele belangrijke thema’s voor maatschappelijke organisaties. Thema’s die vragen om adequate antwoorden. 
 
Maar er zijn tegelijkertijd ook allerhande mooie bewegingen gaande, die zich voor een belangrijk deel buiten het gezichtsveld van de klassieke ‘charity-watchers’ afspelen. Interessante bewegingen. Denk aan de opkomst van donatieplatforms, de sterke groeiende hoeveelheid lokale initiatieven en idem voor Social Enterprises, de betrokkenheid van het MKB en de opkomst van Social Fundraising en evenementen. Ik durf daarom de stelling wel aan dat maatschappelijke betrokkenheid toeneemt (maar dat mooie nieuws is waarschijnlijk niet interessant genoeg voor de voorpagina van de krant). Of doe ik nu aan pigeonholing?