De Rechtbank als PR-bureau

De typetjes Jacobse & Van Es waren de ‘vrije jongens’ van het illustere duo Van Kooten en De Bie. Ze kregen in de jaren 90 heel intellectueel Nederland voor de beeldbuis. Lekker lachen op zondagavond over zaken waar midweeks serieus over werd vergaderd (beetje zoals Lubach nu). TV-personages als Jacobse en Van Es zijn als de nar aan het middeleeuwse hof: serieuze kwesties verpakken in scherpe satire. Het succes van hun Tegenpartij kreeg zelfs onbedoeld activistische trekjes. De publiekscampagne Geen Gezeik: Iedereen Rijk! bracht ook niet-kijkers in beweging. Dat werd Van Kooten & De Bie te eng en ze hieven hun virtuele partij voortijdig op. Daar zat een waarschuwing in verborgen: denk niet dat kiezers denken. Zorgelijk grote groepen rennen gerust achter oneliners aan zoals Minder Marokkanen! zonder hun eisen ook te plaatsen in genuanceerd, breder bestuurlijk verband.  Een beetje zoals mensen die lid zijn van Greenpeace maar óók een ANWB-pasje kopen. Die stappen klaarblijkelijk over het feit heen dat ze twee tegenstrijdige idealen (vlot vervoer versus biobos) vaak tot zelfs in de rechtbank (financieel) steunen. 
 
Deze week is Milieudefensie begonnen aan een lange rechtszaak tegen Shell: staakt uw activiteiten die milieus vervuilen. Een slimme zet. Je kunt beter een concreet bedrijf aanpakken dan de veelkoppige overheid. Urgenda heeft weliswaar een zaak gewonnen met een enorme signaalwaarde, maar een rechter die de overheid op slot doet? Dat gaat niet gebeuren. Bij de Toeslagen-affaire werd ook nog eens duidelijk dat we het bestuur van onze samenleving zo ingewikkeld hebben geordend dat iedereen min of meer terecht naar elkaar kan wijzen.
 
Voorspelling: de gang naar de rechter wordt een groeiend fenomeen. Hetzij om schade te verhalen (tabak), hetzij systemen te veranderen (fossiel verbieden). Belangrijke bijvangst of hoofddoel: publiciteit/propaganda. Rechtbanken gaan het nog druk krijgen met activistische zaken. Want ze zijn makkelijker te organiseren dan straatprotesten en hebben een veel langere werking. Toch moet je gedoseerd omgaan met dit juridische - en dus publicitaire - pressiemiddel. De tegenpartij kan en zal hetzelfde wapen gaan hanteren. Een tegenbeweging met de inzet van diezelfde rechtbank is zo gepiept. De ANWB zal het niet aandurven, maar de claim van een (nieuwe) ANBI die eist dat Shell de tijd moet krijgen haar waterstofplannen uit te bouwen en tot die tijd ongesubsidieerde en betaalbare brandstof moet kunnen leveren, kon wel eens op de rol staan als de advocaten van Milieudefensie hun toga weer aan de kapstok hangen.



Don Akkermans is hoofdredacteur a.i. van De Dikke Blauwe. Vanaf 1 janurai 2021 zal hij zijn taken overdragen aan Marjolein van Asdonck.
Wilt u meer columns en commentaren van Don Akkermans lezen? Klik hier.
Wilt u op deze column reageren? Klik hier
 
Hebt u de nieuwe ranglijst DDB100 al bekeken? Misschien staat u er wel in .... klik hier

---