nl
Als de nieuws- en informatievoorziening wordt beïnvloed door fantasieën en complottheorieën, die via sociale media worden verspreid, hoe kun je dan überhaupt komen tot afgewogen beslissingen over milieu en klimaat met draagvlak onder de bevolking? In dat opzicht zijn de zorg over milieu en klimaat nauw verbonden met een goed werkend democratisch systeem van besluitvorming en zorgvuldige informatieverschaffing.
Geen accountability
Het is heel goed dat Facebook Trump de toegang tot haar platform onlangs heeft ontzegd, maar wat hebben de sociale mediabedrijven in de daaraan voorafgaande 3 jaar, 11 maanden en 3 weken gedaan? Recente verhoren door het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden brachten de gevaren expliciet naar voren, namelijk van de monopoliemacht van bedrijven als Apple, Facebook, Alphabet (Google), Amazon en Microsoft als het gaat om sociale media, zoeken en online verkopen. Ten aanzien van sociale media zien zij zichzelf meer als doorgeefluik dan als uitgever met een filter. Waarom kan een particulier bedrijf zonder enige vorm van ‘accountability’ de vrijheid van meningsuiting reguleren? Behoort dat niet een taak van de overheid te zijn?
Als je dit standpunt inneemt, wat betekent dat dan voor het beleggingsbeleid van private fondsen? Het stemt in elk geval tot nadenken en is een serieuze discussie waard.
Wat zit er eigenlijk in die ESG-trackers?
Zodra wij als fondsen onze beleggingsportefeuille tegen het licht gaan houden, omdat er een wens is meer aandacht te geven aan duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord beleggen of ESG (environmental, social, governance) benaderingen, volgt er een moeilijk traject van keuzes maken.
In de meeste besturen van fondsen, ontstaat op dat moment een discussie over welke ondernemingen moeten worden uitgesloten in beleggingsmandaten. Het gaat dan vaak over de wapenindustrie, tabak, gokken, fossiele brandstoffen, kernenergie en andere goederen/diensten die in de ogen van bestuurders met een fiduciaire verantwoordelijkheid niet door de beugel kunnen.
Net zo vaak komt het voor, dat fondsen deze discussie níet aangaan en kiezen voor het beleggen in een duurzame globale index (de zogenaamde ESG ‘trackers’). Het accent ligt dan op de ondernemingen die het goed doen in de ogen van al die mensen en organisaties, die staan voor maatschappelijk verantwoorde investeringen.
Dit soort duurzame indexbeleggingen kunnen zelfs bogen op een heel goed financieel resultaat in vergelijking met de brede marktindex van bijvoorbeeld MSCI. Maar weten de fondsen die kiezen voor deze ESG ‘trackers’ eigenlijk wel wat er in zo’n ‘tracker’ zit aan ondernemingen en waarom het rendement de laatste tijd zo goed is?
Voorbij de milieuvervuiling
Een belangrijke factor is de onder-weging naar energie in de duurzame index, maar nog belangrijker is de over-weging naar de informatietechnologie en vooral de BigTech-aandelen (de zogenoemde groeiaandelen), die door het plafond zijn geschoten in het afgelopen Corona-jaar. Deze aandelen scoren heel goed op ESG-criteria, althans op de criteria die tot nu toe worden gehanteerd. Er zijn immers geen tot bijna geen negatieve milieueffecten. Op de meer traditionele aandelen (de zogenaamde waardeaandelen) in bijvoorbeeld de energie of voedingssector valt altijd wel iets af te dingen op het gebied van duurzaamheid.
De vraag die zich nu aandient, is: moeten we via de ESG ‘trackers’ bedrijven die onze democratische besluitvorming op de proef stellen wel ondersteunen? En de vraag aan fondsen, die niet werken met ‘trackers’, maar bepaalde ondernemingen uitsluiten van de door hen zelf samengestelde portefeuille, is: waarom deze BigTech-bedrijven dan niet ook uitsluiten, namelijk als de nieuwe vervuilers in overdrachtelijke zin?
Zoals gezegd, het gaat mij om de discussie en niet om het per se geheel uitsluiten van BigTech-aandelen. Laat mij een drietal discussieonderwerpen noemen.
Accountability particuliere fondsen
Allereerst gaf ik aan dat de sociale mediagiganten nauwelijks ‘accountable’ zijn tegenover de maatschappij. Kan ditzelfde niet worden gezegd over de particuliere fondsen? En mijn antwoord is: ‘ja, tot op zekere hoogte’. Het betekent dan ook dat je vragen kunt stellen bij de legitimiteit van de supergrote particuliere fondsen, die bijna gezien kunnen worden als quasi-overheid. Zodra zij in een concurrentie komen met overheden, zonder dat het duidelijk is welke keuzes waarom worden gemaakt, is deze kritiek terecht.
Ten tweede ben ik niet echt een voorstander van het niet beleggen (direct of indirect) in ondernemingen die duurzaamheid/de kwaliteit van de samenleving in gevaar brengen. Beter dan deze exit-optie, is om je stem te verheffen en te zien of je samen met andere foundations via beleggingen invloed kan uitoefenen. Er zijn genoeg voorbeelden van het laten gelden van je stem als aandeelhouder via ‘proxy voting’, ook in de fondsenwereld.
En ten slotte het debat over wat je uitsluit of wat je impliciet accepteert in een index ‘tracker’ is complex. Waarom zien we kernenergie als iets dat we willen uitsluiten van duurzame beleggingen? Is het, omdat de discussie hierover is gevoerd en afgerond en taboe is? Waarom zouden we daarentegen niet de discussie kunnen voeren of de BigTech-bedrijven en de kwaliteit van onze democratische samenleving niet haaks op elkaar staan?
Ik ben benieuwd of dit onderwerp binnenkort op de agenda van uw boardmeeting staat.
Auteur Rien van Gendt, voormalig nummer 1 van de DDB100 en internationaal gerespecteerd en gelauwerd filantropie-adviseur en -bestuurder, is een van DDB Experts. Artikelen op zijn nieuwe website die interessant zijn voor de lezers van De Dikke Blauwe zullen worden overgenomen en gepubliceerd in het DDB Journaal. Tevens zal Van Gendt in voorkomende gevallen artikelen op de website van De Dikke Blauwe becommentariëren en waar relevant weer doorplaatsen op zijn eigen website.
►Lees alle artikelen over en van Rien van Gendt op de DDB-website: klik hier
