nl
Relatie filantropie en democratie
Met een korte geschiedenis van de filantropie, aangevuld met een analyse van de huidige stand van de democratie, leidde De Geus het publiek naar de kern van zijn verhaal: wat is de relatie tussen democratie en filantropie, en welke rol kan filantropie spelen bij het redden van de democratie. We leven in een wereld waarin de levensverwachting van de bevolking, het gezondheidsniveau, het opleidingsniveau en het gemiddelde inkomen hoger zijn dan ooit, en stijgen, en waarin we vrede hebben met de landen om ons heen, maar waar tegelijkertijd de ongelijkheid stijgt, op vele fronten, en waar deelname aan het politieke proces voor sommige groepen achterblijft.Digitalisering en globalisering
De toenemende welvaart, de groei van mogelijkheden, de digitalisering en globalisering hebben ook hun keerzijde. In dit verband citeerde De Geus de Belgisch politicus Van Rompuy: ‘In a time of ever more space, people look for a fireplace’. De angsten en zorgen van de groepen die achterblijven vormen een verklaring voor populistische tendensen en de groei van autocratische regimes. Zij voeren politiek met een ‘cocktail van nostalgie, nationalisme, narcisme en nijd’. Niet alleen in ontwikkelingslanden, maar ook dichterbij in Europa en Amerika. Ook daar staan de persvrijheid, onafhankelijke rechtspraak en vrije en eerlijke verkiezingen onder druk.Het is de taak van filantropische instellingen om degenen die daar de dupe van worden te ondersteunen, en zo bij te dragen aan het behoud van de democratie. Zonder zich daarmee op politiek terrein te begeven – en dat dat een spanningsveld is, erkende De Geus.
‘We zijn op de goede weg’
Hij was hoopvol over de rol die de filantropische instellingen hier kunnen spelen. Steeds vaker, zo observeert hij, stellen organisaties zich niet de vraag of ze de dingen goed doen, maar of ze de goede dingen doen. De stand van techniek en wetenschap, de mogelijkheid om samen te werken – ook in internationaal verband -, de hoeveel kennis en informatie die organisaties tot hun beschikking hebben en de financiële middelen maken dat mogelijk. ‘We zijn op de goede weg’, concludeerde De Geus.Sustainable Development Goals als kader
Om deze goede weg te volgen kunnen de filantropische instellingen gebruik maken van de Sustainable Development Goals die in 2015 door de Verenigde Naties zijn vastgesteld. Zij vormen een ‘prachtig kader’, volgens de Geus, vanwege hun drie kwaliteiten:- Ze zijn holistisch want bevatten maar liefst 17 duurzame doelstellingen;
- Ze zijn universeel, want hebben een boodschap voor ieder land, iedere actor en ieder individu en;
- Ze zijn legitiem, want ze zijn door alle lidstaten van de VN onderschreven.
De SDG’s kunnen op vele manieren worden aangewend: instellingen kunnen ze monitoren, ze gebruiken bij bewustwordingscampagnes, ze inzetten als leidraad of om beleid te implementeren en om actoren samen te brengen.
Verlaat je comfortzone!’
Met behulp van de SDG’s kunnen filantropische instellingen zichzelf positioneren en anno 2018 ook ‘kleur bekennen ten opzichte van de democratie’, zo verwoordde De Geus. ‘De filantropie kan een belangrijke rol spelen in de steun aan burgers en organisaties die de dupe zijn van restricties en onderdrukking.’ Een tweede belangrijke taak ziet hij weggelegd in de voortrekkersrol die de instellingen kunnen innemen bij sociale en ecologische vraagstukken, want ‘die ontwrichten de westerse democratie’. In dat opzicht, vond De Geus, is meer nodig dan een jaarlijks treffen van filantropische instellingen; het vereist debat en samenwerking om hier gezamenlijk een rol in te spelen. Hij beseft dat dat niet gemakkelijk is, en anders dan instellingen gewend kunnen zijn. We zijn op de goede weg, herhaalde De Geus, en hij besloot de lezing met een oproep: ‘Verlaat je comfort zone! Treed in het spoor van en ga in gesprek met Rien van Gendt, en laat je wakker schudden!’►Dit verslag is gemaakt door Fonds 1818 en overgenomen door De Dikke Blauwe. Voor het bronverhaal en meer foto's: klik hier.
