nl
Gelukkig, vrijwillige energie is niet net zo eindig als olie. Gelukkig, vrijwillige energie is niet net zo volledig weg te vangen als kabeljauw. Maar, vrijwillige energie is ook niet onuitputtelijk! Voorzichtigheid is geboden!
We kunnen het vrijwilligersvraagstuk vergelijken met onze manier van omgaan met andere schaarse hulpbronnen, waarbij een te groot beroep op de bron (vrijwilligers) in combinatie met onzorgvuldig gebruik kan leiden tot een groot probleem zoals een tekort en zelfs neergang.
De cijfers laten zowel in Nederland, Amerika en Engeland zien dat er inderdaad signalen zijn van overbenutting. Het aantal mensen dat vrijwilligerswerk doet is redelijk stabiel maar het aantal uren dat deze vrijwilligers vrijwilligerswerk doen, lijkt wel af te nemen.
Opvallend is dat - net als bij dreigende schaarste van vis of hout - je ook in de vrijwilligerssector een reactie ziet, die de dreiging heeft van toenemende overbenutting. Veel organisaties geven werving (vissen, vissen, vissen!) de hoogste prioriteit. Investeren in goed vrijwilligersmanagement (duurzaam gebruik van de gevangen vis, voorkomen van bijvangst en zelf kweken) scoort veel lager. Ook het stijgende aantal korte vrijwilligersklussen kun je zien als een teken van overbenutting of zelfs misbruik van de vrijwillige inzet. Er wordt niet gestreefd naar duurzame inzet, maar in een soort ‘wegwerpvariant' worden steeds nieuwe groepen korte tijd ingezet en afgedankt. Enerzijds is er een vrijwel oneindige behoefte aan werkkrachten en anderzijds is vrijwillige inzet goedkoop voor de organisatie. Het is dus voor organisaties veel economischer nieuwe vrijwilligers te werven, dan om in duurzaam gebruik te investeren. Overdreven gezegd: Vrijwilligersorganisaties trekken plunderend door de wereld op zoek naar iedereen die zo stom is een bijdrage te leveren.
Daarmee gedragen vrijwilligersorganisaties zich in woord en daad als bedrijven voor de grote MVO golf: ‘Behoud van het tropische regenwoud. Dat is een taak van de overheid.'
In de vrijwilligerssector: er is geen interesse voor zorgdragen voor vrijwilligers en het tegengaan van verspilling. Dat wordt gezien als de taak van de overheid.
In het najaar van 2006 zijn er 12 verkennende onderzoeken gedaan naar verschillende dimensies van een duurzame toekomst van vrijwilligerswerk. Zo zijn er papers over ‘Hoe dienen gebruikers van vrijwilligers met elkaar om te gaan?', ‘Is certificering van vrijwilligersorganisaties, zoals bij duurzaam hout, een mogelijke optie?', ‘Wat zijn de lange termijn effecten op de bereidheid om vrijwilligerswerk te doen van eenmalig vrijwilligerswerk klussen?' en ‘Welke effecten hebben verplichte maatschappelijke stages op het toekomstige vrijwilligerswerk van jongeren?'.
Er is een special supplement van het vakblad Vrijwillige Inzet Onderzocht beschikbaar met de papers. Duidelijk is dat metafoor nieuwe vragen oproept en verantwoordelijkheid bij de gebruikers legt en dus niet bij de overheid alleen..... We moeten weg van het "plunder paradigma" en op weg naar een "regeneratief paradigma".
Tijdens de Panoramadag is verkend hoe we vrijwilligers kunnen besparen, hoe we vrijwillige energie kunnen opslaan en hoe we verspilling tegen kunnen gaan.
Hierin is een rol weggelegd voor vrijwilligersorganisaties, fondsen, de overheid, derden en vrijwilligers zelf.
Namens de onderzoekers: Prof. Dr. Lucas Meijs, bijzonder hoogleraar vrijwilligerswerk, civil society en ondernemingen aan de RSM Erasmus University en Drs. Marike Kuperus, manager organisatieadvies MOVISIE
Klik hier voor de presentatie die op de Panoramadag is gegeven
