nlDagvoorzitter Steven van Eijck ging min of meer door waar hij bij een vorige Civil Society en een bijeenkomst Agenda Filantropie in maart, was opgehouden. De ‘waanzinnige uitdagingen' waren niet van de lucht. Maar ook de wat gereserveerdere bezoekers van het congres moesten toegeven dat Van Eijck de kunst verstaat om een slaperige, afwachtende zaal wakker te schudden. Het plenaire programma bood diverse sprekers met zinnige presentaties.
You are not in control anymore
Allereerst Steve MacLaughlin (Blackbaud USA) die ons nog maar weer eens voorhield dat het communicatielandschap (en daarmee de totale verhouding van de sector met de rest van de wereld) totaal aan het veranderen is. MacLaughlins betoog kon niet beter worden geïllustreerd dan door een foto van een meeuw, zittend op een bordje met de boodschap: verboden voor meeuwen. Les: je kunt niet meer alles beheersen. Mooi (positief) voorbeeld: een foto van een Astmafonds luchtballon op Flickr, door een toevallige fotograaf geplaatst buiten medeweten van het Astma Fonds. Zoals bekend zijn er ook veel negatieve voorbeelden te bedenken...
Alle hokjes en grenzen vervagen
MacLaughlin liet al in zijn eerste zin de term fundraising vallen en dat is verfrissend op een congres waar voor het merendeel mensen komen die alles wat met geldwerven te maken heeft, niet vinden behoren tot hun eerste taak. Onzin, aldus MacLaughlin. De nieuwe 2.0 wereld die aan het ontstaan is, heeft alle scheidslijnen tussen fondsenwerving/communicatie/bestuur/activisme/vrijwilligersmanagement doen vervagen. Ook binnen het vak fondsenwerving zijn de ‘eilandjes' aan het verdwijnen. Filantropie 2.0 houdt in dat we van één generatie-benadering, via één kanaal, met één strategie gaan naar een multi-channel, multi-generation en mult-strategy aanpak.
Generatie Y is de toekomst (de huidige twintigers) en die blijkt helemaal toegerust voor online communicatie/activisme/fondsenwerving. Uit onderzoek van Blackbaud onder Europese charity's blijkt dat Nederlandse organisaties nog steeds zwaar leunen op het middel direct mailing, dat hier ook nog steeds goed scoort.
Doneer Nu! werkt goed in Nederland
Maar online fondsenwerving groeit razendsnel: online gevers zijn jonger, rijker, maar ook minder trouw. Opmerkelijk: in Nederland is de Doneer Nu button zeer effectief. Overstappen naar een 2.0 multichannel aanpak van alle communicatie en fondsenwerving is absoluut essentieel, aldus MacLaughlin. Begin bij Generatie Y, en de rest zal volgen.
Persoonlijke relaties cruciaal
Andere trefwoorden voor de 2.0 toekomst: persoonlijke relaties en ervaringen, wisselende netwerken en vooral: als organisatie als geheel werken aan een vloeiende combinatie van actie, fondsenwerven, communicatie en vrijwilligersmanagement.
We hadden het allemaal al eerder gehoord, maar MacLaughlin wist de 2.0 toekomst aanstekelijk neer te zetten. Gehoord in de zaal: ‘Was mijn directeur nu toch maar gekomen, die kan ik dit maar niet aan zijn verstand brengen.'
Niet wachten op respect van grote broer overheid
Bert Koenders (ex-minister Ontwikkelingssamenwerking) en Paul Schnabel (SCP) lieten hun visie op de relatie filantropie en overheid horen. Vooral niet te veel gaan wachten op de overheid. Samenwerken moet, maar we zijn geen gelijkwaardige partners, dus streef dat ook niet na.
En misschien moeten we ons wat minder druk maken over het ministerie van Justitie waar filantropie onder ‘valt'. Koenders: ‘Regel je zaken vooral praktisch, sluit praktische allianties en wacht niet op de erkenning door de overheid.' Koenders gaf als werkbaar voorbeeld van een praktische samenwerking de Schokland-akkoorden: diverse akkoorden met diverse partners, met praktisch werkbare doelen.
Korte en heldere brief naar de informateur
Goed punt. Blijkbaar is er de sector nog te veel aan gelegen om in de smaak te vallen bij de politiek. Schnabel: ‘Het beeld van de overheid van deze sector is primitief, maar wat maakt dat eigenlijk uit?'
Tip van Koenders: ‘Schrijf als sector straks vooral een brief naar de informateur van het nieuwe kabinet. Maar hou het kort en behapbaar. Weet je wel hoeveel organisaties brieven sturen naar die arme informateur? Probeer niet in één keer alles te regelen en de relatie voor eens en altijd dicht te timmeren.
Wat als de sector verdwijnt?
Ook belangrijk, aldus Koenders: ‘Schrijf zo'n brief samen met vermogensfondsen, vrijwilligers en andere geledingen van deze sector. Presenteer je vooral als eenheid, ook al ben je dat misschien niet. En schets bijvoorbeeld eens kort en krachtig wat het betekent voor onze samenleving als jullie er allemaal niet meer zijn!'
Prima sessies
Na de plenaire bijeenkomst volgden de parallelsessies, gemiddeld van een uitstekend niveau. Positieve geluiden waren ondermeer te horen over de Inspiratie-sessie van Jan Andreae (‘Ik hou niet van gezweef, maar dit was een eye-opener'). Idem over de sessie over venture philanthropy (‘erg goed voor als je er nog niet veel van weet').
De masterclass van MacLaughlin Fundraising voor non-fundraisers was sterk, maar leek veel op zijn plenaire presentatie.
Ook positief ontvangen: de sessie over super-promotors, de Civil Den-sessies en het Lagerhuis-debat. En voor wie Filantropie 2.0 nog steeds een vage kreet is, was er een spoedcursus Social Media for Dummies.
Uitstekende Paul Schnabel
De hele dag door konden bezoekers zich laten adviseren door ‘spindoctors' van allerlei bedrijven en organisaties. Daarbij was het niveau nogal wisselend, maar het netwerkrendement was groot. Datzelfde gold voor de Kennismarkt, die wat minder bezoekers trok dan vorig jaar.
Genuanceerde geluiden waren er over de sessie met Triodos Bank. ‘Veel te veel een reclame voor Triodos,' aldus een bezoeker.
Het plenaire middagprogramma had te lijden onder het onverwachte vertrek van Bert Koenders en Robert Swaak (Price Waterhouse Coopers). De uitstekende analyses van Paul Schnabel en een aantal bezoekers maakten dat enigszins goed.
Debat wordt nergens anders aangeboden
Al met al een geslaagd Civil Society Congres, waar echt gepraat werd over de essentiële zaken, zoals de relatie met de overheid, de versnippering binnen de sector en de mega-veranderingen in de samenleving. Tegelijkertijd probeert Civil Society veel te bieden aan bezoekers die op zoek zij naar praktische adviezen. En dat wringt hier en daar. Sessies zoals die van MacLaughlin, die werkelijk een brug slaan tussen bestuur, activisme en fondsenwerving zijn voor iedereen erg zinnig. Maar het congres slaagt er niet in om een praktische vraagbaak voor allen (dus ook de kleinere organisaties) te zijn én een platform voor wezenlijk debat. Daar moet misschien een duidelijke keus in worden gemaakt. En dan lijkt het mij raadzaam te kiezen voor het debat en de algemene meningsvorming. Dat is namelijk wat de civil society allereerst nodig heeft en wat nergens anders wordt aangeboden.
