De Kamer sprak gisteren met diverse hulporganisaties en toezichthouders in de sector over het voorkomen van misstanden. Het Centraal Bureau Fondsenwerving wil dat hulporganisaties misstanden verplicht gaan melden na de affaires met Oxfam, Save the Children en Artsen zonder Grenzen.
De Kamer sprak gisteren tijdens een hoorzitting/ronde tafelgesprek met Farah Karimi (directeur Oxfam Novib), Pim Kraan (directeur Save the Children), Gijs de Vries (directeur Rode Kruis), Katrien Coppens (adjunct-directeur Artsen zonder Grenzen), Monique van ’t Hek (directeur Plan Nederland) en Kees Zevenbergen (directeur Cordaid). Na die gesprekken werd gesproken met de toezichthouders en koepelorganisaties: Bart Romijn (directeur Partos), Nok van de Langenberg (voorzitter Dutch Relief Alliance), Roline de Wilde (directeur Centraal Bureau Fondsenwerving), Hanzo van Beusekom (voorzitter Raad van Toezicht Oxfam Novib) en met deskundige prof. dr. ir. Thea Hilhorst. Vervolgens werden de position papers van de verschillende deelnemers behandeld. Die zijn onder dit artikel te downloaden.
Gedragscode aanscherpen
Op de vraag wat er moet gebeuren om misstanden te voorkomen, vooral bij organisaties die met belastinggeld gesubsidieerd worden door het ministerie van Buitenlandse Zaken, kwam niet een eenduidig antwoord, schrijft het AD. De hulporganisaties willen vooral hun gedragscode aanscherpen in een poging om misbruik door hulpverleners ‘met wortel en tak’ uit te roeien. Toch benadrukken ze dat nooit helemaal valt uit te sluiten dat hulpverleners in noodsituaties misbruik maken van kwetsbare mensen.
Actieplan integriteit
Onder druk van minister Sigrid Kaag (foto) voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking komt er een actieplan integriteit. Op dit moment is het nog niet duidelijk of er een gezamenlijk plan komt of dat de organisaties ieder voor zich het wiel gaan uitvinden. Roline de Wilde, directeur van koepel CBF: ‘Aanvullend op wat er in internationaal verband gedaan wordt, kunnen én moeten we in Nederland ook actie ondernemen. Het is van groot belang dat we hierbij voortbouwen op wat er al is en dat we dit verankeren in het bestaande toezichtstelsel. Hiermee voorkomen we extra regeldruk. Bovendien is het belangrijk dat het integriteitsbeleid bij alle erkende goede doelen op orde is.’
Onafhankelijke toets en meldingsplicht
Het CBF pleit voor twee zaken. De Wilde: ‘Ten eerste voor het opnemen van een onafhankelijke toets op het integriteitsbeleid in de kwaliteitseisen voor erkende goede doelen. Zodat we vast kunnen stellen in hoeverre de papieren werkelijkheid van protocollen binnen de organisatie leeft én hoe de ketenverantwoordelijkheid in de samenwerkingsverbanden is ingevuld. Ten tweede pleiten wij voor het instellen van een meldingsplicht bij het CBF. Bij geconstateerde misstanden kan dan bijvoorbeeld worden gecheckt of organisaties de slachtoffers hulp bieden, de daders hard aanpakken en of er sprake is van transparante verantwoording. Wij werken deze voorstellen graag met de belanghebbenden uit. Op deze manier willen wij als Nederlandse Toezichthouder bijdragen aan het zoveel mogelijk voorkomen en, als er desondanks toch iets misgaat, adequaat afhandelen van misstanden.’
Volgens het AD reageerden met name VVD en PVV fel op de misstanden. Zo had PVV-Kamerlid Danai van Weerendburg een mea culpa willen horen bij Oxfam Novib-directeur Farah Karimi: ‘Ik mis zelfreflectie.’ VVD-Kamerlid Bente Becker pleit er al langer voor geld terug te vorderen bij Oxfam. ‘Er is misschien geen fraude gepleegd, maar er zijn vast mensen die hier geen geld aan hadden willen geven.’ PvdA-Kamerlid Kirsten van den Hul stelde dat hulporganisaties niet de enige zijn die met dergelijke misstanden hebben te maken. ‘We hadden deze zaal ook kunnen vullen met sportverenigingen, sommige geloofsorganisaties of met een grote bierbrouwer, zo hebben we dit weekend nog kunnen lezen’, zei zij, verwijzend naar een bericht in NRC over promotiemeisjes in Afrika.
‘Er is geld gegaan naar schoon water, naar sanitatie. Nu vraagt u aan mij, omdat een paar mensen zich hebben misdragen - onacceptabel - dat het geld moet worden teruggehaald. Waar moet dat vandaan komen? Een ander hulpproject? Ik wil het niet goedpraten, maar wel in perspectief zetten’, reageerde Karimi. Ook Kees Zevenbergen van Cordaid pleitte voor proportionaliteit. ‘Als één iemand iets fout doet, moeten daar duizend mensen voor boeten?’
nl
