Boudewijn Poelmann:'Wij zijn een fondsenwervingsmachine met 50% kosten'

Geld verdienen en idealen nastreven, gaat dat goed samen?

"Heel goed, dank je. Ik denk commercieel en ja, ik ben ook idealist. Natuurlijk zijn er nog steeds mensen die ons niet in een hokje weten te plaatsen maar gelukkig veel minder dan vijftien jaar geleden. Veel mensen juichen deze vernieuwing in de fondsenwerving van harte toe."

De SponsorBingoLoterij is partner van de Eredivisie. U sponsort als bedrijf met een ideële missie een commerciële onderneming, in een commerciële tak van sport?

"Absoluut. Dat is gewoon sponsoring. Het voetbalgeld komt ook niet uit onze goededoelenpot maar valt onder marketing. Maar we vinden dit wel bij onze ideële doelstelling passen, anders hadden we het nooit gedaan."

Holland Casino mocht geen sponsor zijn van de Eredivisie wegens te groot succes. Sinds dit jaar mijdt de overheid sponsoring van televisieprogramma's. Hoe kritisch wordt naar jullie sponsoring gekeken?

"In de eerste plaats: wij zijn geen staatsbedrijf zoals Holland Casino. De overheid kan ons geen aanwijzingen geven wat we wel of niet mogen sponsoren, ook niet wat televisieprogramma's betreft. Natuurlijk geeft de overheid ons de vergunning voor de loterijen. Ze zou een maximum kunnen stellen aan het percentage dat we aan marketing besteden. In de Tweede Kamer is gezegd dat de marketinginspanning van kansspelen binnen de perken moet blijven, anders krijgen ze last met Brussel. Ook ons is verzocht om niet al te uitbundig reclame te maken."

En daar houdt u zich aan?

"Jazeker. Ook al vinden wij het niet terecht dat we over een kam worden geschoren met casino's en gokhallen. De overheid is bij kansspelen bang voor verslaving en criminaliteit. Maar aan de Postcodeloterij is nog nooit iemand verslaafd geraakt en er kan geen spatje criminaliteit in het systeem sluipen, want wij werken niet met cash. Criminelen houden niet van geld dat keurig via bankrekeningen loopt. Wij zijn een fondsenwervende machine met vijftig procent kosten. Dat is heel wat anders dan gokken in het casino en dat willen we graag gehonoreerd zien."

De overheid wil zich ook gaan bemoeien met de besteding van uw geld. Wat vindt u daarvan?

"De minister zegt dat hij geld wil kunnen 'aanwijzen' voor sport en cultuur. Dat staat in de toelichting bij het concept voor de nieuwe kansspelenwet. Met andere woorden, wij halen geld op voor de Derde Wereld of het milieu en dan komt er achteraf een minister die zegt dat er eerst een gedeelte naar de sport moet. Maar sport is niet onze missie. Waarom die inmenging in onze zaken? Als de overheid sport zo belangrijk vindt kan ze het toch uit de schatkist betalen of anders uit de eigen Staatsloterij?"

Over de schatkist gesproken, gaat u minder loten verkopen door de financiële crisis?

"Absoluut. Onze loterijen hebben zeven miljoen leden. Dan ontkom je niet aan dit soort grote golven die over de samenleving slaan. Een nichespeler kan zich daar misschien aan onttrekken, maar onze massa is daarvoor te groot. Wij gaan die crisis zeker voelen."

Het VSB Fonds zag zijn aandelen Fortis verdampen. Loopt u dat risico ook?

"Nee, want wij hebben nauwelijks eigen vermogen. Wat wij verdienen geven we uit. Wettelijk mogen we 2,5 procent van onze omzet aan vermogen opbouwen, maar wij hebben 8 miljoen, ongeveer 1,25 procent van de omzet. Stel dat het totaal mis loopt, dan is het mooi als we onze vierhonderd medewerkers een paar maanden salaris mee kunnen geven. Meer hebben we niet nodig. Je kunt het beter aan de goede doelen uitgeven, die hebben het harder nodig dan wij."

Waarom moet u die loterijen organiseren, kunnen de goede doelen dat zelf niet?

"Als loterijen organiseren niet je core business is, en dat is het voor een goed doel per definitie niet, dan gaat het niet werken. Denk alleen al aan de inhoudelijke discussies die dat geeft binnen zo'n organisatie. Of denk aan de vermoeidheid bij het publiek als het steeds maar voor één organisatie is. Verder moet je geëquipeerd zijn qua marketing. En niet te vergeten, het opstarten van een loterij kost een hoop geld. Wij hebben dat in 1989 gedaan met de Postcodeloterij in Nederland, de afgelopen jaren in Zweden en nu in Engeland en Schotland. In Zweden gaan we nu pas geld overhouden, in het derde jaar. Op tien miljoen inwoners heeft dat ons 3 euro per inwoner gekost, bijna dertig miljoen. Ook in Engeland gaat het minstens 30 tot 40 miljoen kosten voor we iets gaan verdienen. Geen enkel goed doel kan zo'n bedrag opbrengen."

Is er nog ruimte voor groei in Nederland?

"Ruimte genoeg. Vergeleken met het buitenland zijn wij een lilliputter. Bij de Engelse National Lottery, de grootste loterij ter wereld, gaat 9 tot 10 miljard om. Ook vergeleken met Frankrijk of Spanje zijn wij klein. Natuurlijk, 650 miljoen is veel geld. Maar als morgen de grenzen opengaan worden wij opgeslokt."

De grenzen open, hoe reëel is dat?

"Vanuit Brussel is die druk er wel. Maar de nationale regeringen willen het niet, dus het zal nog wel even duren. Als het toch gebeurt hebben wij één ding voor op die buitenlandse molochen: ons loterijconcept heeft unieke kenmerken en is wereldwijd beschermd. Daar is niemand tegen opgewassen, zoals in Zweden blijkt en hopelijk straks in Engeland. Ons enige probleem is dat wij met de financiële slagkracht van een Feyenoord moeten opboksen tegen het grote Real Madrid. Maar de Postcodeloterij kan zich overal een plek verwerven. Geef mij maar een vergunning in Duitsland of Spanje, dan zullen ze eens wat zien! Wat dat betreft zijn we vol zelfvertrouwen."

Hoe staat u tegenover maatschappelijke sponsoring door bedrijven?

"Ik kan me geen bedrijf voorstellen dat naast zijn bedrijfsactiviteit niet iets doet waar de medewerkers trots op kunnen zijn. Wat voor bedrijf je ook bent, welke doelstelling je ook hebt, je zult toch je mensen erbij moeten betrekken. Maatschappelijke betrokkenheid kan daar een rol in spelen. Wij hebben twee jaar terug met al onze medewerkers een dag gewerkt in Villa Pardoes. We hebben lopen schilderen, bomen geplant, een speeltuin aangelegd, een parkeerplaats. Iedereen was om zes uur 's avonds apetrots wat we hadden klaargespeeld. Daar wordt nog steeds over gepraat! Dat heeft te maken met zelfverwerkelijking. Als je in Mali woont of in een staalfabriek in Rusland werkt, dan gaat het om het naakte bestaan. Maar hier in het westen zijn we onvoorstelbaar rijk. We hebben te eten, we hebben onderdak. Aan alle onderste trapjes van de piramide van Maslow is voldaan. Dan wordt zelfontplooiing belangrijk. Daarom denk ik dat geen enkel bedrijf eraan ontkomt om iets aan maatschappelijke sponsoring te doen. Wat ik me wel afvraag is of er geen originelere manieren zijn om het in te vullen. Net zoals bij veel goede doelen een bepaald patroon van fondsenwerving is ontstaan, is bij bedrijven een bepaald patroon ontstaan van sponsoring. Ik word de laatste twee, drie jaar niet regelmatig verrast door iets origineels."

Onlangs kieperde Greenpeace rotsblokken in zee. De Telegraaf bouwde daar een hoop publiciteit omheen. Hoe gaat u daar mee om?

"Van publiciteit worden we hier niet zo snel koud of warm. Wel stond er op een gegeven moment een oproep in de krant van een politicus om geen loten meer te kopen. Dat hebben we bijgepraat, hij bleek een bijzonder aardige man te zijn."

Kan er een moment komen dat een goed doel naar jullie oordeel te ver gaat?

"Het is moeilijk om een case te verzinnen waarin zich dat zou voordoen. Greenpeace stort rotsblokken in zee, nou en? Als iets wettelijk niet door de beugel kan, dan moet de rechter zich daar maar over uitspreken."

Wat doen de loterijen over vijf of tien jaar?

"Tenzij alle problemen in de wereld zijn opgelost hetzelfde als nu. Mensenrechten, armoede, sociale cohesie blijven grote thema's. En over tien jaar hebben we hopelijk veel meer Postcodeloterijen in de ons omringende landen. En misschien zijn we dan met zijn allen wel trots op dit Nederlandse exportproduct."

Tekst: Jos van de Haterd